سخنان نویسنده بزرگ اسلامی، قاضی سید امیر علی
اینک چند مطلب بر گرفته شده از کتاب «مختصر تاریخ عرب»، اثر بزرگ‌ترین نویسنده اسلامی به زبان انگلیسی، سید امیر علی را به خوانندگان ارایه می‌دهیم، او می‌گوید: اگر به بررسی حالت سیاسی مسلمین در دوران خلفای راشدین بپردازیم آن چه در مقابل چشم‌های مان مجسم می‌شود یک حکومت مردمی است که رییس آن خلیفه ایست که مردم او را انتخاب کرده‌اند که این خلیفه دارای اختیاراتی محدود می‌باشد، فرمانروایی خصوصی رییس حکومت در محور امور اداری محدود بود و قانون برای همه یکی بود و در مقابل قانون ثروتمند و فقیر، رییس و کشاورز و کارگر همه یکسان بودند [۱۰].
وی اضافه می‌کند: «خلفای راشدین با سخت‌گیری زیاد و احتیاط فراوان خودشان را برای منافع عمومی مسلمین وقف کرده بودند و آن‌ها در نهایت سادگی زندگی یه سر می‌کردند، طوری که در این مورد کاملاّ از پیامبرصتقلید می‌نمودند، آن‌ها بوسیله کردار نیک و حسن سیرت بر دل‌های مردم حکومت می‌کردند و از شان و شکوه و تشریفات ظاهری بسیار دور بودند [۱۱]. در مورد شیخین ـ خلیفه اول ابوبکر و خلیفه دوم عمر بن خطاب ـ سید امیر علی، به زهد و بی‌علاقگی آن‌ها به فریبندگی‌ها‌ی دنیا و متصف بودن آنان به میانه روی و به کارهای بزرگی که انجام دادند که خیر فراوانی را برای مسلمین به ارمغان آورد، با فراخ دلی و قلم و بیانی توانا اعتراف کرده است. در مورد ابوبکر می‌گوید: سر داری و ریاست قبیله عرب‌ها موروثی نبود که پس از پدرش به ارث ببرد بلکه سرداری و ریاست قبیله وابسته به انتخاب بود و آن‌ها به اصل انتخاب پایبند بودند و به آن عمل می‌کردند و تمام افراد قبیله برای انتخاب رییس قبیله حق سخن ورای داشتند و انتخاب در میان بازماندگان مرد متوفی بر اساس سن وسال و شخصیت انجام می‌شد. و مسلمانان در انتخاب جانشین پیامبر به این قانون و سنت قدیمی پایبند بودند و حساس بودن موقعیت اجازه نمی‌داد که در انتخاب خلیفه تاخیر شود، بنا براین بدون هیچ تاخیری ابوبکرسبا توجه به سن و سالش و جایگاه والایی که در مکه از آن بر خوردار بود و در میان اعراب مهم بود به عنوان جانشین پیامبر انتخاب شد. ابوبکرسبادانشمندی و اعتدال صاحب امتیاز ویژه‌ای بود، علی و اهل بیت پیامبر با اخلاص اباء و اجدادی و وفاداری و محبتی که به اسلام داشتند، انتخاب ابوبکر را به عنوان خلیفه پیامبر پذیرفتند [۱۲]. و در مورد عمرسمی‌گوید: دوران کوتاه خلافت ابوبکرسدر تلاش برای بر قرار کردن ثبات در میان قبیله‌های بیابانی به پایان رسید. و او را فرصتی برای مرتب کردن امور ایالت‌های اسلامی نرسید. اما عمرسبن خطاب به حق مردی بزرگ بود. او وقتی بر مسند خلافت تلاش‌های فراوان و پی در پی برای خوشبختی ملت‌هایی که شهرهای‌شان فتح شده بود انجام داد. تلاش‌هایی که امتیاز ویژه نخستین دولت‌های اسلامی است [۱۳]. در جایی دیگر در مورد حضرت عمرسمی‌گوید: خلافت عمر برای اسلام بسیار ارزشمند و ثروت بزرگی برای آن به شمار می‌رفت، عمر از ناحیه اخلاقی دارای طبیعت و سرشتی منظم و قوی بود، اما در مورد عدالت بسیار سخت‌گیر و حساس بود و از قوت عمل و پخته کاری والایی بر خوردار بود.
در گذشت عمرسضایعه‌ای کمرشکن وحادثه بزرگی برای اسلام بود، او سخت‌گیر اما عادل و دور اندیش بود. و از طبیعت و سیرت عرب‌ها آگاهی زیادی داشت و او شایسته‌ترین مرد برای رهبری ملتی بود که به زندگی پر هرج و مرج عادت کرده بود، او با قدرتی که برای مجازات مجرمان و منحرفان از آن بر خوردار بود توانست بر گرایش‌های طبیعی که قبیله‌های کوچ نشین و افراد آن که وحشی گونه زندگی می‌کردند چیره شود و آن‌ها را در زمانی که با اسباب خوشگذرانی در شهرهای پیشرفته ووسایل رفاه و ثروت در کشورهای فتح شده با آن مواجه بودند از وخامت و نابسامانی اخلاقی نجات داد. کمترین فرد از افراد رعیت و ملت او به او دسترسی داشتند، او در شب‌ها برای جستجوی احوال مردم بدون نگهبان و پلیس به گشت و گذار می‌پرداخت. آری بزرگ‌ترین خلیفه (حاکم) در دوران خودش این گونه زندگی می‌کرد [۱۴].
[۱۰] The Spirit of Islam . London ۱٩۲۲. P. ۲٧۸ [۱۱]. op . cit . P . ۲۸۰ The spirit of Islam [۱۲] The Short history of the saracens . P . ۲۱ [۱۳] A Short history of the saracens . P . ۲٧ [۱۴] A Short history of the saracens . P ۴۳.