تصویری زیبا از دوران اصحاب به قلم شاعر بزرگ هند الطاف حسین حالی
و بنابراین ویژگی‌ها اولین جامعه اسلامی که براساس همراهی با پیامبرصو تربیت ایمانی و تعالیم قرآنی استوار بود گلدسته‌ای زیبا بود که هر گل و هر برگ آن سبب زیبایی آن بود و قبیله‌های مختلف و خانواده‌های متعدد و مردانی از طبقات مختلف به یک خانواده خوش رفتار و هم دل تبدیل شده بودند و تربیت اعجاز انگیز پیامبرصو تعالیم جذاب اسلام آن‌ها را بر محبت و اعتماد گردآورده بود و در این مناسبت جز این که قطعه‌ای از سروده‌های شاعر بزرگ، الطاف حسین حالی از دیوان معروفش که به (شش بیتی حالی) مشهور است نقل کنیم، چاره‌ای نمی‌بینیم.
او در این اشعار تصویری گویا و زیبا از جامعه اصحابشارائه داده است با این که این تصویری است که از حقیقت و واقعیت سخن می‌گوید، اما بسسیار زیبا و دلکش است که بعد از سیره پیامبران و تاریخ آن‌ها را درمجموعه بزرگ و گسترده انسانیت جایگاه والا و بالاتر از همه دارد. شاعر بزرگ که از خلافت راشده و حالت صحابه چنین می‌گوید که ترجمه‌اش تقدیم خوانندگان می‌شود. وقتی خداوند به امت اسلام نعمت حق را ارزانی کرد و پیامبر مسئولیت خودرا به بهترین گونه انجام داد وحجت الهی بر بندگان اقامه گردید و پیامبر از جهان رخت بربست و به ملکوت اعلی پیوست، بعد از خود امتی به جا گذارد که وارث اسلام شدند و نظیر این امت در تمام جهان به ندرت یافته می‌شود. همه این مردم تسلیم فرمان اسلام بودند و مسلمین را یاری می‌کردند به خدا و پیامبرش وفا دار بودند، با یتیمان و بیوه زنان همدردی می‌کردند، از راه کفر و باطل بیزار بودند و درراه حق ووجدان مستانه جان‌هایشان را فدا می‌کردند.
آن‌ها رسم‌های جاهلیت را محو و نابود کردند و اساس کهانت را درهم کوبیدند و در برابر فرمان‌های دین سر تسلیم فرو آوردند و جان‌ها و مال‌هایشان را در راه خدا سخاوتمندانه فدا نمودند، خودشان را در برابر هر مصیبت و بلایی سپر قرار می‌دادند، چون آن‌ها جز از خداوند از چیزی نمی‌ترسیدند. اگر در میان خود درمورد چیزی اختلاف می‌کردند منبع آن جز اخلاص چیزی دیگر نبود و هرگاه در مورد کاری به کشمکش می‌پرداختند، گویا این کشمکش و زد وخورد از صلح و مسالمت بهتر بوده است و آن جز موج آزادی ایمانی که تمام باغ‌های جهان بشریت را سر سبز و خرم کرد چیزی دیگر نبود. آنان در خوردن و نوشیدن تکلف نمی‌کردند. زیبایی و خود آرایی را از خلال پوشاک جستجو نمی‌کردند و فرمانده و سرباز دریک سطح بودند و همچنین ثروتمند و فقیر در یک حالت قرار داشتند. آری باغبان بزرگوار باغچه‌ای درست کرده بود و درختان برابر و همگونی در آن کاشته بود، خلیفه چوپان و نگهبان امت بود آن طور که چوپان از گله گوسفندان مراقبت می‌کند، بین مسلمان و ذمی فرق نمی‌گذاردند و نه آن‌ها به وجود فرقی میان برده و آزاد باور داشتند و همچنین رابطه کنیز و بانو چون رابطه خواهران و مادران و دختران با یکدیگر بود، بیشتر تلاش‌های آنان بر راه حق متمرکز شده بود و فقط براساس حق روابط‌شان محکم بود و آتش خشم آنان خود به خود روشن نمی‌شد و بلکه مهارشان فقط در دست شریعت بود پس هر کجا که از آن‌ها خواسته می‌شد که نرمی کنند، نرم می‌شدند و هر کجا که برای جنگ و مبارزه خواسته می‌شدند، حرکت می‌کردند.
و در جای میانه روی، میانه روی می‌کردند و در محل سخاوت بزرگوار و بخشنده بودند و به اصل اعتدال در محبت و دششمنی پایبند بودند و بدون این که جایی اقتصای محبت نماید محبت نمی‌کردند و بدون علت متنفر نمی‌شدند و هر کس که در برابر حق سر تسلیم فرود می‌آورد، تسلیم او می‌شدند و هر کس که از حق رو می‌گرداند از او روی بر می‌تافتند [۳۸].
[۳۸] مد الإسلام و جذره (حدس حالی) ص ۳٧-۳۸.