دلیل اجابت سرشت انسانی برای تلاشهای اصلاح و افتخار بزرگ انسانیت:
سیمای جامعه اسلامی و قامت آن که در پرتو قرآن و سنت و تاریخ معتبر نماد پیدا میکند و بالاتر از این، آنچه از طبیعت و رویکردهای این جامعه متجلی میشود تنها این مسلمانهایی را که در آغوش نبوت تربیت یافتند و رهنمودهایشان را در مکتب نبوت و قرآن فرا گرفتند به تصویر نمیکشد و مجسم نمینماید بلکه سیمایی زیبا و شگفت انگیز از شمار زیادی از مردمانی که نظیر نداشتند را ارئه میدهد، حتی نمیتوان تعداد اندکی را مانند آنها ارایه داد با این که قرنها زمان و مکان آنها با دیگر مردم تفاوت دارد و نمیتوان گروهی را نشان داد که در برخی از سطوح و نمونه با آنان شبیه باشد و نظیر آنها باشد.
از این صلاحیت فطرت انسانی برای پذیرفتن خیر و ترقی آن و امکانات وسیعی برای پاکیزگی و بلند پروازی آن - تا جایی که ذهن انسان تصور نمیتواند کند - و موفقیت تلاشهای مخلصانهای که مردان مصلح و یاری شده از اجانب خدا مبذول داشتهاند و اثرات ماندگار آنها به خوبی و به طور کامل روشن و هویدا میگردد و جادارد که بشریت به خاطر آن به خودش ببالد و انسان در هر عصر به خاطر آنچه - به فرمان الهی - در میان همنوعان خود یافته افتخار کند و این چیزی است که انسانها را از بیماریهای مایوسی و احساس حقارت و فرار از جامعه انسانی نجات میدهد و همتهای آنان که در خط درست کار میکنند بالا میرود و انگیزه ومشوق محبت خالصانه به همه پیامبران به ویژه به حضرت ختمی مرتبت و امام پیامبران محمدصدر وجود ریشه میدواند و با مشاهده آثار و نتیجههای تربیت وتعلیم پیامبرصایمان داشتن به غیب و نا پیدا به ایمانی از روی مشاهده تبدیل میشود.
و شیخ الاسلام ابن تیمیه بسیار درست گفته است آن جا که میگوید: بهترین افراد این امت اصحاب پیامبر هستند، در امت هیچ مجموعهای بزرگتر از آنها که بر حق و هدایت گرد آمده باشد وجود نداشته است و هیچ گروهی از آنها از اختلاف و تفرقه دورتر نبوده است و هر کاستی و کوتاهی که از آنها گفته میشود اگر با آنچه در دیگران یافته میشود مقایسه کرده شود بسیار اندک به نظر میآید. و اگر عیبهایی که در امت وجود دارد با عیبهایی که در دیگر امتها یافته میشود مقایسه شود بسیار اندک و ناچیز است، اشتباه عیب گیرندگان و طعنه زنان به اصحاب این است که لکه سیاه کوچکی در پارچه سفید توجه آنها را جلب کرده است و سفیدی تمام پارچه را نمیبینند و دیگر گروهها غیر از اصحاب مانند پارچهای سیاه هستند که تمام سیاه است و فقط یک نقطه سفیدی در آن به نظر میآید [۳٩].
[۳٩] منهاج السنة شیخ الاسلام ابن تیمیه ۳/۲۴۲.