مرحمت بخشايش خدا براي آنهاست
﴿لَّقَد تَّابَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلنَّبِيِّ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ ٱلۡعُسۡرَةِ مِنۢ بَعۡدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٖ مِّنۡهُمۡ ثُمَّ تَابَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّهُۥ بِهِمۡ رَءُوفٞ رَّحِيمٞ١١٧﴾[التوبة: ۱۱۷]
«مسلما خداوند رحمت خود را شامل حال پیامبر و مهاجران و انصار، كه در زمان عسرت و شدت [در جنگ تبوك] از او پیروى كردند، نمود؛ بعد از آنكه نزدیك بود دل‌هاى گروهى از آنها، از حق منحرف شود [و از میدان جنگ بازگردند] سپس خدا توبه آنها را پذیرفت، كه او نسبت به آنان مهربان و رحیم است».
جالب اینجاست كه عالمان شیعه نیز می‌پذیرند كه مطلوب این آیه، یاران پیامبرند، اما باز به روش خود تفسیر می‌كنند؛ آنها از قول امام صادق و امام رضا نقل می‌كنند كه جمله: ﴿لَّقَد تَّابَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلنَّبِيِّ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ﴾تفسیرش این است:
«لَقَدْ تَابَ اللهُ بِالنَّبِيِّ عَلَى الْـمُهاجِرِينَ وَالْأَنْصارِ...»
«خداوند به وسیله نبى، توبه مهاجرین و انصار را قبول فرمود».
آنها در توضیح عمل خود می‌گویند: «رسول خدا كه گناهی نكرده بود تا مشمول عفو شود»[۴].
البته این خود جای حرف دارد كه آنها به چه جرأت می‌گویند آیه را باید اینطور خواند، اما بفرض محال، اگر قبول کنیم و رسول خدا را در این شامل نكنیم، ناچارید صحابه را- كه به رأی شما گناه كرده بودند- مشمول آیه بدانید. پس از این آیه، به اعتراف خود شما و مفسرین و امامتان ثابت می‌شود كه خداوندأمهاجرین و انصاری را كه قلبشان نزدیك بود در گرماگرم و شدت جنگ از جا كنده شود، بخشید، زیرا نسبت به آنها رئوف و رحیم است.
اگر محمدصرا با آن استدلال مشمول این آیه ندانید، حتماً علی را هم نمی‌دانید، زیرا به استدلال شما حضرت علی هم كه معصوم است گناهی نكرده بود؛ پس منظور این آیه، بقیه صحابه هستند.
دانستیم خدا نسبت به مؤمنان رئوف و رحیم است، و دانستیم كه مهاجرین و انصار مؤمن بودند، و حالا خوب است بدانیم كه این آیه درباره جنگ با رومیان و جنگ تبوك است و تقریباً یك سال قبل از رحلت پیامبر نازل شد؛ تاریخ‌نویسان نیز همراهان پیامبر را چهار تا ده نفر ندانسته، بلكه آنها ۳۰ هزار نفر بودند؛ حالا اگر كسی اصرار دارد كه حضرت با ده نفر به جنگ رومیان رفته‌اند، دیگر مختار است.
[۴]- نگا: الاحتجاج على أهل اللجاج، أحمد بن على، الطبرسي، ج۱ ؛ ص۷۶ (مشهد، چاپ: اول، ۱۴۰۳ ق).