۶- اطاعت
اصول اطاعت وفرمانبرداری دراجرای وظائف و اوامر: چون اسلام دین نظم و قانون است، بناءً به خاطر تأمین نظم اجتماع وبه خاطرجلوگیری ازخود سریها، برای زعماء و اُمراء ومقامات عالی رتبه و هم برای ما دونان و افراد پائین رتبه حقوق معین وحدود مشخص را درآمریت و مأموریت شان تعین نموده است، که هریک در داخل چوکات قانون الهی وظیفۀ محولۀ خویش را به غیر کم وکاست و به غیر استفاده جویی بیمورد انجام دهند.
وبرای آمرین(فرمان دهان) در امارت شان حدود تعین نموده است که باید امرشان مخالف امر خدا و رسول وی نباشد وبرای ما دونان نیز لازم گردانیده که اوامرآمرین مسلمان را قبول واجرا کنند، تا زمان که مخالف امر و فرمان خدا و رسول وی نباشد، درصورت که دراجرای آن معصیت و گناه باشد به هیچ صورت قابل اجراء وتعمیل نیست:
۱- ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا ٥٩﴾[النساء: ۵۹].
یعنی: ای کسانی که ایمان آورده اید! ازخدا (با پیروی از قرآن) و از پیغمبر(با تمسک به سنت او) اطاعت کنید، واز کارداران و فرماندهان (مسلمان) خود فرمانبرداری نمایید و اگردرچیزی اختلاف داشتید آن را به خدا (قرآن) و پیغمبر او(سنت) برگردانید، اگر به خدا و روزقیامت ایمان دارید. این کار(یعنی رجوع به قرآن وسنت) برای شما بهتر وخوش فرجام تراست.
دراین آیه خداوند مؤمنان را به اطاعت ازخود ملزم مینماید واطاعت خدا وقتی تحقق پیدا میکند که به قرآن عمل شود، وقرآن است که مشتمل بر اوامر ونواهی خداوند است که پایه واساس احکام وقوانین شریعت اسلامی را تشکیل میدهد، هروقت درمورد حادثۀ نصّی درقرآن وجود داشته باشد شریعت اسلامی هرگز سرموی از آن تجاوزنمی کند.
پس خداوند برمؤمنان دستورمیدهد تا از پیامبرش محمدصپیروی واطاعت کنند، چرا که پیامبراست که احکام ومقاصد شریعت را که در آیات مجمل قرآن نازل شده است، برای مسلمانها بیان مینماید، لذا باید یقین داشته باشیم که سنت صحیحی که از پیامبر صنقل شده است بعد ازقرآن در مقام دوم قراردارد واصل دوم برای قانون اسلام به شمارمی آید.
بعد ازآن خداوند مؤمنان را به اصل سومی درتشریع وقانونگذاری اسلامی ارشاد وراهنمایی میکند، وآنان را ملزم به پیروی وفرمانبرداری ازآن میسازد، همانگونه که ملزم به اطاعت ازخدا و پیامبرمی باشند، واین اصل که قرآن کریم به عنوان (اُولی الامر) از آن نام میبرد، یعنی مسؤلین امری که ازشما هستند.