۳- لزوم پیروی از پیامبر
تا کنون روشن شد که پیامبر اسلام جفرستاده خدا بوده و به سوی همه جهانیان روانه شده است و هیچ کس نمیتواند از اوامر ایشان تخطی نماید، از این رو ایمان به وی لازم و دنباله روی از آئینش گریز ناپذیر میباشد و منظومه اعتقاد هیچ کس – گر چه به اندازه کوه احد نیز طلا ببخشد – جز در صورت ایمان به او کامل نخواهد بود:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَكُمُ ٱلرَّسُولُ بِٱلۡحَقِّ مِن رَّبِّكُمۡ فََٔامِنُواْ خَيۡرٗا لَّكُمۡۚ﴾[النساء: ۱۷۰]
(ی مردم! پیغمبر (محمّد نام) از جانب خدا به سویتان آمده است و دین حق را برایتان آورده است، پس ایمان بیاورید (و فرصت را غنیمت شمرید، که این کار) به سود شما است).
خداوند سبحان پیرامون وجوب ایمان جهانیان به محمد جمیفرماید:
﴿تَبَارَكَ ٱلَّذِي نَزَّلَ ٱلۡفُرۡقَانَ عَلَىٰ عَبۡدِهِۦ لِيَكُونَ لِلۡعَٰلَمِينَ نَذِيرًا١﴾[الفرقان: ۱]
(والا مقام و جاوید کسی است که فرقان، (یعنی جدا سازنده حق از باطل) را بر بنده خود (محمّد) نازل کرده است، تا این که جهانیان را (بدان) بیم دهد (و آن را به گوش ایشان برساند).
و در رابطه با تایید رسالت محمد جمیفرماید:
﴿مُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِۚ﴾[الفتح: ۲۹]
(محمد فرستاده خدا است).
این تایید خدا موجب ایمان به وی بوده و هر کس چنین اعتقادی نداشته باشد - بر اساس آیات وارده – کافر و برای همیشه در آتش دوزخ خواهد ماند، و همچنین بخاطر این است که چون پیامبر اسلام نیز جداخل گروه پیامبران است عدم اعتقاد به همه یا یکی از ایشان باعث خروج از دایره ایمان میگردد:
﴿وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱللَّهِ وَمَلَٰٓئِكَتِهِۦ وَكُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا١٣٦﴾[النساء: ۱۳۶]
(هرکس که به خدا و فرشتگان و کتابهای خداوندی وپیغمبرانش و روز رستاخیز کافر شود (و یکی از اینها را نپذیرد) واقعاً در گمراهی دور و درازی افتاده است).
پیامبر جهم پرده از روی این مساله برداشته و تصریح فرموده: بر همه انسانها – اعم از اهل کتاب و دیگران – لازم است به وی ایمان آورده و آئینش را گردن نهند:
«وَالَّذِى نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لاَ يَسْمَعُ بِى أَحَدٌ مِنْ هَذِهِ الأُمَّةِ يَهُودِىٌّ وَلاَ نَصْرَانِىٌّ ثُمَّ يَمُوتُ وَلَمْ يُؤْمِنْ بِالَّذِى أُرْسِلْتُ بِهِ إِلاَّ كَانَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ». [۹۱]
(سوگند به کسی که جان محمد در دست او است، هر کدام از یهودیان و مسیحیان پیام مرا شنیده و بدان ایمان نیاورد، وارد دوزخ خواهد شد).
ایشان در حدیثی دیگر ورود به بهشت را منوط به پیروی از وی دانسته است، میفرماید:
«كل أمتي يدخلون الجنة إلا من أبى. قالوا: يا رسول الله جومن يأبى؟ قال: من أطاعني دخل الجنة ومن عصاني فقد أبى». [۹۲]
(همه امتم جز کسانی که سرپیچی میکنند، وارد بهشت میشوند. پرسیدند: ای پیامبر خدا! چه کسانی سرپیچی مینمایند؟ فرمود: هر که از من پیروی کند وارد بهشت گشته و هر کس نیز از من نافرمانی کند متخلف محسوب میشود).
در حدیثی دیگر پیروی از خداوند را نیز مشروط به اطاعت از خود دانسته و میفرماید:
«من أطاعني فقد أطاع الله ومن عصاني فقد عصى الله ومن أطاع أميري فقد أطاعني ومن عصى أميري فقد عصاني». [۹۳]
(هر که از من اطاعت کند خدا را اطاعت کرده و هر کس نیز از من سرپیچی نماید خدا را نافرمانی کرده است، اطاعت و نافرمانی از فرمانده منتخب من پیروی یا سرپیچی از خود من به شمار میرود).
همه این احادیث مفهوم آیه مبارکه زیر را تقویت میبخشند که:
﴿مَّن يُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدۡ أَطَاعَ ٱللَّهَۖ﴾[النساء: ۸۰]
(هر که از پیغمبر اطاعت کند، در حقیقت از خدا اطاعت کرده است).
چنانکه میبینیم خداوند متعال صیغه مضارع (یطع) را در این آیه بکار برده که دال بر لزوم پیروی همیشگی و بدون توقف از پیامبر اسلام است، یعنی باید این امر سراسر زندگی را فراگرفته و تا پایان عمر ادامه داشته باشد. و همچنین جواب شرط با حرف «فاء» آمده که بیانگر عطف همراه تعقیب بوده و آمدن حرف «قد» بر سر آن نشانه تاکید ورزیدن بر این مطلب میباشد.
براین اساس دنباله روی از پیامبر خدا جموجبات ورود به دایره پیروی از خداوند را فراهم میسازد که آمدن جواب شرط با صیغه ماضی قطعی بودن و مورد تایید قرار گرفتن آن از سوی پروردگار را میرساند.
[۹۱] صحیح مسلم (کتاب الایمان). [۹۲] صحیح بخاری (کتاب الاعتصام). [۹۳] همان (کتاب الجهاد).