تعریف لغوی و اصطلاحی نفاق (دورویی)
واژه نفاق در زبان عربی مصدر فعل نافق ینافق بوده و از«نافقاء» که به معنی: یکی از راههای فرار موش دو پا از سوراخش است، گرفته شده است، برخی هم معتقدند از ریشه «نفق» که به معنی: گذرگاه زیر زمینی است، گرفته شده است. [۵۳۱]
از دیدگاه شریعت نیز بر اظهار ایمان و خیر خواهی و پنهان کردن کفر و بدخواهی در درون اطلاق میگردد. منافقان بدتر و خطر آفرینتر از کافران بوده و خداوند چنان عذاب دردناکی را برایشان در نظر گرفته که هیچ کس دیگر را دچار چنین سرنوشتی نخواهد کرد:
﴿إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ فِي ٱلدَّرۡكِ ٱلۡأَسۡفَلِ مِنَ ٱلنَّارِ﴾[النساء: ۱۴۵]
(بیگمان منافقان در اعماق دوزخ و در پائینترین مکان آن هستند).
در جایی دیگر میفرماید:
﴿إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَهُوَ خَٰدِعُهُمۡ﴾[النساء: ۱۴۲]
(بیگمان منافقان (نشانههای ایشان را مینمایانند و کفر خویش را پنهان میدارند و به خیال خام خود) خدا را گول میزنند! در حالی که خداوند (دماء و اموال ایشان را در دنیا محفوظ مینماید، و در آخرت دوزخ را برای آنان مهیا میدارد و بدینوسیله) ایشان را گول میزند).
[۵۳۱] النهایة / ابن الاثیر (۵ / ۹۸).