معنی لغوی و اصطلاحی الحاد
واژه الحاد در زبان عربی به معنی: کناره گیری از میانه و وسط چیزی است.
ابن السکیت می‌گوید: مُلحِد به کسی گفته می‌شود که از مسیر حق منحرف گشته و چیزی‌هایی اضافی بدان افزوده باشد.
ألحد الرجل: آن مرد در سرزمین مکه مکرمه ستم کرد.
لَحَد، لَحد و لُحد: به شکافی گفته می‌شود که در گوشه‌ای از قبر برای جنازه حفر می‌گردد. [۵۴۰]
این واژه از منظر شرع نیز حول محور معنای لغویش می‌چرخد و همان مفاهیم را با خود حمل می‌کند، عوفی از ابن عباسبنقل می‌کند که ایشان در تحلیل آیه:
﴿وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦ﴾[الأعراف: ۱۸۰]
(و به ترک کسانی بگوئید که در نام‌های خدا به تحریف دست می‌یازند).
گفته است: الحاد ملحدین بدین طریق بود که «لات» را جزو اسماء خدا حساب می‌کردند.
ابن جریج از مجاهد نقل می‌کند: واژه «لات» را از نام مبارک «الله» و «عزّی» را نیز از اسم «عزیز» گرفته بودند.
قتاده در تفسیر «یلحدون» می‌گوید: یعنی در نام‌های خدا شرک می‌ورزیدند.
از ابن عباس روایت شده که الحاد به معنی: تکذیب است.
حافظ ابن کثیر/در تحلیل تعاریف فوق می‌نویسد:
اصل واژه الحاد در زبان عربی به معنی: انحراف از وسط و ظلم و جور آمده است، لحد قبر نیز از همین ریشه گرفته شده چون در گوشه قبله حفر می‌شود. [۵۴۱]
ابن القیم الجوزیه/در این باره می‌گوید:
حقیقت الحاد انحراف به سوی شرک، تعطیل و انکار اسماء و صفات است، زیرا خداوند از طریق آن‌ها – که بیانگر کمال ایشان هستند - خود را به بندگانش معرفی می‌فرماید که الحاد در آن‌ها یا از طریق انکار اصل اسماء، یا از طریق انکار و تعطیل معانی و یا تحریف و به بیراهه بردن معانی اصلی صورت می‌گیرد؛ و یا همچون اهل اتحاد آن‌ها را نام مخلوقات می‌گذارند، یکی از سردمدارانشان می‌گوید: معنای هر اسمی که از نظر عقل و شرع و عرف پسندیده یا نکوهیده باشد، بر خدا اطلاق می‌گردد. [۵۴۲]
[۵۴۰] لسان العرب / ابن منظور. [۵۴۱] تفسیر ابن کثیر / سوره اعراف. [۵۴۲] فتح المجید شرح کتاب التوحید صـ ۳۹۲ – ۳۹۳.