ایمان کم و زیاد میشود
ایمان با طاعت زیاد میشود و با معصیت کاهش مییابد، خداوند میفرماید: ﴿ٱلَّذِينَ قَالَ لَهُمُ ٱلنَّاسُ إِنَّ ٱلنَّاسَ قَدۡ جَمَعُواْ لَكُمۡ فَٱخۡشَوۡهُمۡ فَزَادَهُمۡ إِيمَٰنٗا وَقَالُواْ حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَنِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ ١٧٣﴾[آل عمران: ۱۷۳]. ترجمه: «کسانی که مردم به آنها میگویند: انسانها برای [جنگ با] شما جمع شدهاند، پس از ابهت آنها بترسید؛ در نتیجهی [این سخن] ایمان آنها افزایش پیدا کرده و میگویند: الله برای ما کافی است و کارگزار نیکی است».
و میفرماید: ﴿وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ﴾[الانفال: ۲]. ترجمه: «هنگامی که آیات ما برای ایشان تلاوت میشود ایمان آنها بیشتر میشود و بر پروردگارشان توکل میکنند».
و میفرماید: ﴿وَإِذَا مَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ فَمِنۡهُم مَّن يَقُولُ أَيُّكُمۡ زَادَتۡهُ هَٰذِهِۦٓ إِيمَٰنٗاۚ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَزَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَهُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ ١٢٤﴾[التوبة: ۱۲۴]. ترجمه: «وقتی سورهای نازل میشود از آن [منافقان] کسی میگوید: این سوره به ایمان کدام یک از شما افزوده است؛ پس اما اهل ایمان، بر ایمانشان افزوده شده و آنها شادمان میشوند».
و میفرماید: ﴿وَلَمَّا رَءَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡأَحۡزَابَ قَالُواْ هَٰذَا مَا وَعَدَنَا ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَصَدَقَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥۚ وَمَا زَادَهُمۡ إِلَّآ إِيمَٰنٗا وَتَسۡلِيمٗا ٢٢﴾[الاحزاب: ۲۲]. ترجمه: «و چنانچه مؤمنان لشکرها را دیدند، گفتند: این همان چیزی است که الله و رسولش به ما وعده دادهاند و الله و رسولش راست گفتند و بر آنها [چیزی] زیاد نمیشود بجز ایمان و گردن نهادن».
و میفرماید: ﴿هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ ٱلسَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِيمَٰنٗا مَّعَ إِيمَٰنِهِمۡ﴾[الفتح: ۴]. ترجمه: «او کسی است که آرامش را بر قلب مؤمنین نازل میکند تا ایمانی بر ایمان آنها افزوده شود».
و میفرماید: ﴿وَيَزۡدَادَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِيمَٰنٗا﴾[المدثر: ۳۱]. ترجمه: «و ایمان کسانی که ایمان آوردهاند، زیاد شود».
در صحیحین از ابن عمر بآمده است: پیامبر جدر حالی که زنان را موعظه میکرد، به آنها فرمود: «از چیزهائی که عقل و دین را ضعیف میکنند، آنچه دیدهام: از دست رفتن عقل مردی دور اندیش، توسط یکی از شما [زنان] است» [۳۸].
این حدیث دلیلی بر کم شدن ایمان میباشد وهمچنین ابوهریره ساز جروایت کرىه است: «کاملترین ایمان نزد مؤمنین برای کسی است که اخلاق نیکوتری داشته باشد» [۳۹].
کسی که به اخلاق نیکو توصیف شود، دارای کاملترین ایمان میباشد و هر آنچه از اخلاق بد که در نزد کسی وجود داشته باشد، نقصان ایمان او را میرساند.
[۳۸] صحیح بخاری ۲۹۸، ۱۳۹۳. [۳۹] السلسلة الصحیحة شیخ آلبانی ۲۸۴، ۱۵۹۰، سنن الترمذی ۱۱۶۲، ۲۶۱۲، سنن ابی داود ۴۶۸۴.