پژوهشی پیرامون اصول و فروع شیعه دوازده امامی- جلد اول

فهرست کتاب

٢- احادیث وارده درباره تمسک‌ورزیدن به کتاب و اهل بیت

٢- احادیث وارده درباره تمسک‌ورزیدن به کتاب و اهل بیت

یکی از این روایات، حدیثی است که امام مسلم واجد از زیدبن ارقم روایت می‌کنند، که قبلاً هنگام بحث از آیه تطهیر بدان اشاره کردیم. در آن روایت‌ها، تشویق بر دست انداختن به کتاب خدا آمده و به دنبال آن، گفته پیامبر می‌آید که: شما را درباره اهل بیتم به یاد خدا می‌اندازم، و گفته زید که: همسرانش جزو افراد اهل بیتش هستند ولی اهل بیت او کسی است که بعد از او از صدقه محروم گردد. و می‌گوید: ایشان آل علی، عقیل، جعفر و عباس‌اند. این احادیث ما مسلمانان را بر می‌انگیزد که حقوق اهل بیت پیامبر را پاس بداریم، آنان را دوست بداریم و منزلت واقعی خود را به آن‌ها بدهیم. محبتمان برای پیامبر مرا بر دوست داشتن آل پاکش تحریک می‌کند و بر ماست که با ایشان پیوند داشته باشیم.

رحمت خدا بر ابوبکر باد که گفت: سوگند به کسی که جانم در دست اوست، خویشاوندی با پیامبر خدا  ج نزد من دوست داشتنی‌تر و مهمتر از آن است که با خویشانم ارتباط و پیوند داشته باشم[٩٩]. و همچنین گفت: پیامبر را درباره اهل بیتش مواظبت کنید[١٠٠]. البته این روایات نه بر وجوب پیشوایی برای اهل بیت و نه برای هیچکس دیگری، دلالت می‌کند پس هیچ ارتباطی میان تذکر درباره‌ی اهلش و تصریح به خلافت برخی از آنان، وجود ندارد.

و اما دیگر روایات در المسند امام احمد و سنن ترمزی آمده‌اند، که روایات المسند از این قرار است:

أ- عبدالله، پدرم و اسود بن عامر برایم حدیث گفتند و اسماعیل بن ابی السحاق الملائی از عطیه از ابوسعید نقل می‌کنند که: پیامبر خدا گفت: من دو چیز ارزشمند و گرانبها را که یکی بزرگ‌تر از دیگری است، در میان شما باقی می‌گذاشتم، کتاب خدا که ریسمان امتداد یافته‌ای از آسمان به زمین می‌باشد، و افراد خانواده‌ام. آنان از هم جدا نمی‌شوند تا هردو باهم وارد حوض کوثر می‌شوند (٣/١٤)

ب- عبدالله، پدرم و ابوالنضر برایم صحبت کردند و محمد بن طلحه، از اعمش، از عطیه عوفی، از ابوسعید خدری از پیامبر برایم نقل کردند که پیامبر فرمود: نزدیک است فرا خوانده شوم و پاسخ گویم (یعنی وقت مرگم رسیده است) و من دو چیز گرانبها را برای‌تان گذاشته‌ام، کتاب خدا و اهل بیتم.

کتاب خدا ریسمان امتداد یافته‌ای از آسمان به زمین است و خانواده‌ام اهل بیتم هستند، و خدای ریزبین بسیار آگاه به من خبر داد که آن دو باهم به حوض کوثر می‌روند. مواظب باشید که درباره آن‌ها چگونه جانشینی برایم خواهید بود. (٣/١٧)

ج- عبدالله پدرم و ابن نمیر برایم روایت کردند، عبدالملک ابن ابی سفیان از عطیه از ابوسعید خدری نقل می‌کنند که پیامبر فرمود: من دو چیز وزین که یکی از دیگری ارزشمندتر است، میان شما گذاشتم، کتاب خدا که ریسمان کشیده شده از آسمان به سوی زمین است و اهل بیتم. هان! آنان پیوسته باهم هستند تا به حوض کوثر می‌رسند. (٣/٢٦)

د- عبدالله، پدرم و ابن نمیر برایم حدیث نقل کردند و نیز عبدالملک ابن ابی سفیان از عطیه عوفی از ابو سعید خدری برایم نقل کردند که پیامبر فرمود: من چیزی را در میان شما باقی گذاشتم تا وقتی که بدان چنگ اندازید گمراه نخواهید شد، دو چیز و زین که یکی گرانب‌هاتر از دیگری است، یکی کتاب خدا که ریسمان امتداد یافته‌ای از آسمان به سوی زمین است و دیگری اهل بیتم. آگاه باشید که آن‌ها از یکدیگر جدا نمی‌شوند تا به حوض می‌رسند. (٥/١٨١/١٨٢)

هـ- عبدالله، پدرم و اسود بن عامر برایم حدیث روایت نمودند و نیز شریک از رکین از قاسم بن حسام از زید بن ثابت برایم نقل کردند که پیامبر فرمود: من دو جانشین را میانتان فرو گذاشته ام یکی کتاب خدا که ریسمان کشیده ای میان آسمان و زمین است و دیگری اهل بیتم و آن دو از یکدیگر فاصله نمی‌گیرند تا هردو به حوض می‌رسند. (٥/١٨١/١٨٢)

و- عبدالله، پدرم واحمد زبیری حدیث را برایم نقل کردند و نیز شریک از رکین از قاسم بن حسان از زید بن ثابت برایم روایت کردند که پیامبر خدا فرمود: دو جانشین را میانتان فرو نهادم، کتاب خدا و افراد خانواده ام، و این‌ها از هم جدا نمی‌شوند تا به حوض می‌رسند. (٥/١٨٩/١٩٠)

ترمذی[١٠١] هم در این باره دو روایت دارد، یکی از آن‌ها اینست که: نصر بن عبدالرحمن کوفی برایمان سخن گفت و زیدبن حسن از جعفربن محمد، از جابربن عبدالله روایت می‌کند که: پیامبر روز عرفه در حالی که سوار شتر قصواءش بود (قصواء: شتری که کنار گوشش بریده باشد) خطبه‌ای ایراد فرمود، شنیدم می‌گفت: ای مردم! چیزی را برای‌تان فرو گذاشته ام که اگر آن را چنگ اندازید، پس از من گمراه نخواهید شد، کتاب خدا و اهل بیتم. (حدیث جزو احادیث: حسن غریب است).

و دیگر اینکه: علی بن المنذر کوفی برایمان حدیث روایت کرد، و محمد بن فضیل می‌گوید: اعمش از عطیه از ابوسعید و همچنین اعمش از حبیب بن ابی ثابت از زیدبن ارقم روایت می‌کند که گفتند: پیامبر خدا فرمود: من دو چیز را میان شما فرو نهاده‌ام که یکی بزرگ تر از دیگری است، تا زمانی که بدان‌ها دست اندازید پس از من گمراه نمی‌شوید، کتابی که ریسمان امتداد یافته‌ای از آسمان به زمین و اهل بیتم، و این دو از هم جدا نمی‌شوند تا به حوض می‌رسند، پس بنگرید که درباره آن‌ها چگونه مرا جانشینی می‌کنید. (حدیث: حسن غریب است)

[٩٩]- بخاری - کتاب: المناقب - باب مناقب رسول الله، و نیز المسند ج١/حدیث:٥٥

[١٠٠]- همان - باب مناقب الحسن و الحسین

[١٠١]- سنن ترمزی - باب مناقب اهل البیت.