۲- دعوت اسلام به احسان
اسلام انسان را به احسان دعوت کرده و به سوی فضایل احسان تشویق می‌نماید که سعی و کوشش در آن موجب نجات است، به راستی که تمرین احسان مفیدترین وسیله برای استوارساختن فضیلت‌ها و اثر بخشی ریشه‌های کرامت در نفس انسان است و برای یکسان‌شدن مراتب انسانی در زندگی، و بخشش نیکی به کسی که احتیاج شدید به نیکی دارد.
نیکوکاران از نظر اسلام، دوستان خدا هستند و با حمایت خدا محافظت می‌شوند. و لطف خداوند یک لحظه از آنان دور نمی‌شود.
﴿وَأَحۡسِنُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ ١٩٥﴾ [البقرة: ۱۹۵].
«و نیکی کنید که خداوند نیکوکاران را دوست دارد».
﴿رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ ٥٦﴾ [الأعراف: ۵۶].
«که رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است».
فایده و منفعت احسان به خود احسان‌کننده برمی‌گردد و خداوند احسان را با احسان مبادله می‌کند، همچنانکه می‌فرماید:
﴿هَلۡ جَزَآءُ ٱلۡإِحۡسَٰنِ إِلَّا ٱلۡإِحۡسَٰنُ ٦٠﴾ [الرحمن: ۶۰].
«آیا پاداش نیکی‌کردن، جز نیکی‌‌دیدن خواهد بود»؟
احسان‌کننده مورد تقدیر و تشکر مردم قرار می‌گیرد و ارزش او بالا می‌رود.
﴿إِنۡ أَحۡسَنتُمۡ أَحۡسَنتُمۡ لِأَنفُسِكُمۡ﴾ [الاسراء: ۷].
«اگر نیکی کنید به خود نیکی کرده‌اید».
تقریب و نزدیکی انسان به عظمت بارگاه الهی به وسیلۀ احسان است:
﴿وَمَن يُسۡلِمۡ وَجۡهَهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ﴾ [لقمان: ۲۲].
«و هرکس که خود را در حالی که نیکوکار باشد، تسلیم خدا کند، قطعاً در ریسمانی استوارتر چنگ زده است».
به راستی کسانی که اهل اخلاص و مخلص واقعی باشند و خودشان را تسلیم او کرده باشند، این توانایی را از طریق احسان به دست آورده، و وسیلۀ نجاتشان فراهم شده است و بهره آنان نزد خداوند کامل می‌شود.
خداوند پاداش احسان را فوراً در این دنیا می‌دهد.
﴿لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞ﴾ [الزمر: ۱۰].
«برای کسانی که در این دنیا خوبی کرده‌اند پاداش نیکویی هست».
و در آخرت احسانش چندین برابر می‌شود و انسان نیکوکار در روز قیامت با ایمان و امنیت و روی باز پیش خدا می‌آید:
﴿مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ عَشۡرُ أَمۡثَالِهَا﴾ [الانعام: ۱۶۰].
«هرکس کار نیکی انجام دهد، پاداش آن ده برابر برای اوست».
﴿مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ خَيۡرٞ مِّنۡهَا وَهُم مِّن فَزَعٖ يَوۡمَئِذٍ ءَامِنُونَ ٨٩﴾ [النمل: ۸۹].
«کسانی که کارهای پسندیده انجام می‌دهند، پاداش بهتر و بالاتری از آن خواهند داشت و آنان از هراس آن روز در امانند».