۱- علی بن ابراهیم قمی
در مقدمه تفسیرش (ج ۱/۳۶ ط. دار السرور« بیروت) میگوید: اما آنچه از حروف که بجای دیگری تحریف شده پس مانند فرمایش خداوند:
﴿ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ«علی الله [۱۳]» حُجَّةٌ إِلَّا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْمِنۡهُمۡ﴾[البقرة: ۱۵۰] [۱۴].
یعنی: «نه برای آن کسانی از آنها که ستم کردند».
فرموده خداوند:
﴿يَٰمُوسَىٰ لَا تَخَفۡ إِنِّي لَا يَخَافُ لَدَيَّ ٱلۡمُرۡسَلُونَ* إِلَّا مَن ظَلَمَ﴾ [۱۵]
[النمل: ۱۰].
یعنی: «و نه کسی که ستم کند».
و فرمودۀ خداوند:
﴿ وَمَا كَانَ لِمُؤۡمِنٍ أَن يَقۡتُلَ مُؤۡمِنًا إِلَّا خَطَٔٗا﴾ [۱۶][النساء: ۹۲].
یعنی: «و نه از روی خطا و اشتباه».
و فرمان خداوند:
﴿لَا يَزَالُ بُنۡيَٰنُهُمُ ٱلَّذِي بَنَوۡاْ رِيبَةٗ فِي قُلُوبِهِمۡ﴾ [۱۷][التوبة: ۱۱۰].
یعنی: «تا اینکه جدا شود دلهایشان».
همچنین در تفسیرش (ج ۱/۳۶ ط. دار السرور، بیروت) میگوید:
و اما آن چیزی که مخالف است با آنچه که خداوند نازل کرده آیه:
﴿كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِۗ﴾ [۱۸][آل عمران: ۱۱۰].
أبو عبدالله÷به تلاوتکننده این آیه گفتند: ﴿خَيۡرَ أُمَّةٍ﴾بهترین است، امیر المومنین و حسن و حسین بن علی†را میکشند؟ پس به وی گفته شد: ای پسر رسول الله چگونه نازل شده؟ آنگاه فرمود: همانا نازل شد:
«کنتم خير «أئمة» أخرجت للناس»
آیا نمینگری در آیه دیگر خداوند آنها را ستوده است:
﴿تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِۗ﴾.
و مانند این آیه:
﴿وَٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبۡ لَنَا مِنۡ أَزۡوَٰجِنَا وَذُرِّيَّٰتِنَا قُرَّةَ أَعۡيُنٖ وَٱجۡعَلۡنَا لِلۡمُتَّقِينَ إِمَامًا ٧٤﴾ [۱۹][الفرقان: ۷۴].
بر ابو عبدالله ÷تلاوت شد آنگاه فرمود: بدرستی که چیزی بزرگی از خداوند خواستند و آن اینکه آنان را برای پرهیزگاران امام و پیشوا قرار دهند.
پس به وی گفته شد: ای پسر رسول الله چگونه نازل شده؟ فرمودند:
همانا نازل شد:
«الذين يقولون ربنا هب لنا من أزواجنا وذرياتنا قرة أعين واجعل لنا «من المتقين» إماماً»
و آیه:
﴿لَهُۥ مُعَقِّبَٰتٞ مِّنۢ بَيۡنِ يَدَيۡهِ وَمِنۡ خَلۡفِهِۦ يَحۡفَظُونَهُۥ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِ﴾ [۲۰]
[الرعد: ۱۱].
ابو عبدالله گفت: چگونه چیزی از امر خداوند حفظ و نگه داری میشود، و چگونه فرشتگانی (مامورانی) از پیش رویش او را نگه میدارند؟
آنگاه به وی گفته شد: ای پسر رسول الله! پس آن چگونه است؟
فرمود: همانا نازل شد:
«له معقبات من خلفه و رقيب من بين يديه يحفظونه بأمر الله».
و مانند این آیات بسیار میباشند.
و همچنین در تفسیرش (ج ۱/۳۷ ط دار السرور، بیروت) مینویسد:
و اما آنچه که تحریف شد پس آن آیه:
﴿لَّٰكِنِ ٱللَّهُ يَشۡهَدُ بِمَآ أَنزَلَ إِلَيۡكَ «في علي» أَنزَلَهُۥ بِعِلۡمِهِۦۖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَشۡهَدُونَ﴾ [۲۱][النساء: ۱۶۶].
و آیه:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ بَلِّغۡ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ«في علي»وَإِن لَّمۡ تَفۡعَلۡ فَمَا بَلَّغۡتَ رِسَالَتَهُ﴾ [۲۲][المائدة: ۶۷].
و آیه:
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَظَلَمُواْ«آل محمد حقهم» لَمۡ يَكُنِ ٱللَّهُ لِيَغۡفِرَ لَهُمۡ﴾ [۲۳][النساء: ۱۶۸].
و آیه:
﴿وَسَيَعۡلَمُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ «آل محمد حقهم»أَيَّ مُنقَلَبٖ يَنقَلِبُونَ﴾ [۲۴][الشعراء: ۲۲۷].
و آیه:
﴿وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلظَّٰلِمُونَ«آل محمد حقهم»فِي غَمَرَٰتِ ٱلۡمَوۡتِ﴾ [۲۵]*.
[۱۳] در قرآن کریم (علیکم) آمده بجای (علی الله) ولی ما همانطور که در تفسیر قمی میباشد نقل نمودهایم. [۱۴] معنی آیه چنین است: تا اینکه مردم، جز ظالمان (که دست از لجاجت بر نمیدارند) دلیلی بر ضد شما نداشته باشند. [۱۵] یعنی: ای موسی نترس که رسولان در نزد من نمیترسند، مگر کسی که ستم کند... [۱۶] یعنی: هیچ مومنی را نسزد که مومن دیگری را بکشد مگر از روی خطا و اشتباه .... [۱۷] یعنی: بنائی را که آنها ساختند همواره به عنوان یک وسیله شک و تردید در دلهایشان باقی میماند، مگر اینکه دلهایشان پاره پاره شود. [۱۸] شما بهترین امتی هستید که به سود انسانها آفریده شدهاید، مردم را امر به معروف و نهی از منکر میکنید و به خدا ایمان دارید. [۱۹] یعنی: کسانی که میگویند: پروردگارا از همسران و فرزندانمان مایۀ روشنی چشم ما قرار ده، و ما را برای پرهیزگاران پیشوا گردان. [۲۰] یعنی: برای انسان، مامورانی (فرشتگانی) است که پی در پی، از پیش رو و از پشت سر او را بفرمان خدا حفظ میکنند. [۲۱] یعنی: ولی خداوند گواهی میدهد به آنچه بر تو نازل کرده، که از علمش نازل کرده است، و فرشتگان نیز گواهی میدهند. [۲۲] یعنی: ای فرستاده خدا (محمدص) هر آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده است، برسان، و اگر چنین نکنی، رسالت خدا را نرساندهای. [۲۳] بیشک کسانی که کافر شدند و ستم کردند، خداوند ایشان را نمیبخشد. [۲۴] یعنی: و کسانی که ستم میکنند خواهند دانست که بازگشتشان به کجا و سرنوشتشان چگونه است؟ [۲۵. - سورۀ انعام: ۹۲. (*) توجه: انتشارات الاعلمی در بیروت، تفسیر قمی تجدید چاپ نموده و مقدمۀ کتاب که از آن سید طیب موسوی بوده حذف نموده است، زیرا که در مقدمه اسامی گروهی از علمای شیعه که درباره تحریف شدن قرآن سخن گفتهاند ذکر نموده است. (*)برادر مسلمان: کلمه: «فی علی» و «آل محمد حقهم» از قرآن نیست.