آنچه که در حق پیامبر جو اهل بیت ایشان بر ما واجب است
در حق اصحاب پیامبر جو اهل بیت او شملزم به رعایت چه حقوقی هستیم؟
بر ما واجب است که در دل و بر زبان محبت آن‌ها را جاری کنیم و از کینه و کینه‌توزی نسبت به آنان بپرهیزیم. بلکه فضائل آن‌ها را بیان کنیم و از مجادله درباره‌ی بدیها و مشاجرات آنان خود را به دور داریم و شأن و منزلت آن‌ها را گرامی بداریم. همانگونه که خداوند منزلت آن‌ها را در تورات و انجیل و قرآن گرانقدر فرموده است و احادیث بسیاری در کتب مشهور حدیث در فضیلت اصحاب آمده است. خداوند می‌فرماید:
﴿مُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِۚ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥٓ أَشِدَّآءُ عَلَى ٱلۡكُفَّارِ رُحَمَآءُ بَيۡنَهُمۡۖ تَرَىٰهُمۡ رُكَّعٗا سُجَّدٗا يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٗاۖ سِيمَاهُمۡ فِي وُجُوهِهِم مِّنۡ أَثَرِ ٱلسُّجُودِۚ ذَٰلِكَ مَثَلُهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِۚ وَمَثَلُهُمۡ فِي ٱلۡإِنجِيلِ كَزَرۡعٍ أَخۡرَجَ شَطَۡٔهُۥ فَ‍َٔازَرَهُۥ فَٱسۡتَغۡلَظَ فَٱسۡتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِۦ يُعۡجِبُ ٱلزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ ٱلۡكُفَّارَۗ وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِنۡهُم مَّغۡفِرَةٗ وَأَجۡرًا عَظِيمَۢا ٢٩﴾[الفتح: ۲۹].
«محمد جپیامبر خداست و کسانى که با اویند بر کافران سختگیر [و] با همدیگر مهربانند آنان را در رکوع و سجود مىبینى فضل و خشنودى خدا را خواستارند علامت [مشخصه] آنان بر اثر سجود در چهرههایشان است این صفت ایشان است در تورات و مثل آن‌ها در انجیل چون کشتهاى است که جوانه خود برآورد و آن را مایه دهد تا ستبر شود و بر ساقههاى خود بایستد و دهقانان را به شگفت آورد تا از [انبوهى] آنان [خدا] کافران را به خشم دراندازد خدا به کسانى از آنان که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‌اند آمرزش و پاداش بزرگى وعده دادهاست».
﴿وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِينَ ءَاوَواْ وَّنَصَرُوٓاْ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُم مَّغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ ٧٤﴾[الأنفال: ۷۴].
«و کسانى که ایمان آورده و هجرت کرده و در راه خدا به جهاد پرداخته و کسانى که [مهاجران را] پناه داده و یارى کرده‌اند آنان همان مؤمنان واقعىاند براى آنان بخشایش و روزى شایستهاى خواهد بود».
﴿وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي تَحۡتَهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ ١٠٠﴾[التوبة: ۱۰۰].
«و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار و کسانى که با نیکوکارى از آنان پیروى کردند خدا از ایشان خشنود و آنان [نیز] از او خشنودند و براى آنان باغهایى آماده کرده که از زیر [درختان] آن نهرها روان است همیشه در آن جاودانهاند این است همان کامیابى بزرگ».
﴿لَّقَد تَّابَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلنَّبِيِّ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ ٱلۡعُسۡرَةِ﴾[التوبة:۱۱۷].
«به یقین خدا توبه‌ی پیامبر و مهاجران و انصار را که در آن ساعت دشوار از او پیروى کردند، پذیرفت».
﴿لِلۡفُقَرَآءِ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ ٱلَّذِينَ أُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ وَأَمۡوَٰلِهِمۡ يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٗا وَيَنصُرُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلصَّٰدِقُونَ ٨ وَٱلَّذِينَ تَبَوَّءُو ٱلدَّارَ وَٱلۡإِيمَٰنَ مِن قَبۡلِهِمۡ يُحِبُّونَ مَنۡ هَاجَرَ إِلَيۡهِمۡ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمۡ حَاجَةٗ مِّمَّآ أُوتُواْ وَيُؤۡثِرُونَ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ وَلَوۡ كَانَ بِهِمۡ خَصَاصَةٞۚ﴾[الحشر: ۸- ۹].
«[این غنایم نخست] اختصاص به بینوایان مهاجرى دارد که از دیارشان و اموالشان رانده شدند خواستار فضل خدا و خشنودى [او] مىباشند و خدا و پیامبرش را یارى مىکنند اینان همان مردم درست کردارند. و [نیز] کسانى که قبل از [مهاجران] در [مدینه] جاى گرفته و ایمان آوردهاند هرکس را که به سوى آنان کوچ کرده دوست دارند و نسبت به آنچه به ایشان داده شده است در دلهایشان حسدى نمىیابند و هرچند در خودشان احتیاجى [مبرم] باشد آن‌ها را بر خودشان مقدم مىدارند».
و معتقدیم که خـداوند احـوال اهل بدر را می‌دانستـه و درباره‌ی آنان پیشاپیش فرموده است: «هر کاری می‌خواهید انجام دهید که خداوند شما را بخشیده است» [۴۲۶]که ۳۱۳ نفر بوده‌اند [۴۲۷]و نیز واقفیم که هیچکدام از اصحابی که در بیعت «شجرة الرضوان» [۴۲۸]حضور داشتند، وارد دوزخ نمی‌گردند و خداوند از آنان راضی و آنان نیز از خداوند راضی بودند که تعداد آن‌ها ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ نفر بوده است [۴۲۹]. خداوند درباره‌ی آنان می‌فرماید:
﴿۞لَّقَدۡ رَضِيَ ٱللَّهُ عَنِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ يُبَايِعُونَكَ تَحۡتَ ٱلشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمۡ﴾[الفتح:۱۸].
«به راستى خدا هنگامى که مؤمنان زیر آن درخت با تو بیعت مىکردند از آنان خشنود شد و آنچه در دلهایشان بود بازشناخت».
و شهادت می‌دهیم که سده‌ی اصحاب بهترین سده‌های این امت [۴۳۰]است که خود این امت نیز بهترین امت [۴۳۱]می‌باشد و می‌دانیم که اگر غیر از اصحاب کسی به اندازه‌ی کوه احد طلا انفاق کند به اندازه یک مُد یا نصف طلای آن‌ها انفاق نکرده است [۴۳۲]. اما این اعتقاد بدین منظور نیست که آنان معصومند. بلکه معتقدیم دچار اشتباه شده‌اند و آن دسته از آنان که اجتهاد کرده‌اند و رای آنان موافق حق گشته، دو اجر و آنانی که موافق حق نبوده‌اند، یک اجر داشته‌اند [۴۳۳]و اشتباه آنان را خداوند می‌بخشاید. دارای اعمال صالحه و سوابق پرخیری بوده‌اند که آنچه را که به عنوان خطا انجام داده‌اند، از بین می‌برد و آیا نه این است که اگر نجاست کمی در آب دریا افتد، آن را آلوده نمی‌کند. خداوند از همه‌ی آنان راضی و خشنود باشد.
همچنین است درباره‌ی زنان پاک پیامبر جو اهل بیت مطهرش که خداوند پلیدی را از آنان برداشته و آنان را پاک گردانیده است [۴۳۴].
و خود را مبرا و دور می‌دانیم از آن کس که در دل [۴۳۵]یا بر سر زبان خود بدی یا زشتی‌ای به ساحت اصحاب رسول الله جیا اهل بیت نبوی یا یکی از آن‌ها نهفته باشد و خداوند را شاهد می‌گیریم بر آنکه محبت و موالات آنان را در دل داریم و در حد توان از آنان دفاع خواهیم نمود. به دلیل حفظ وصیت پیامبر جکه فرمودند:
«لا تسبوا أصحابي [۴۳۶]، اللهَ اللهَ في أصحابي» [۴۳۷].
«اصحابم را ناسزا نگویید و احترام آنان را پاس بدارید».
و نیز فرمود: «إني تارك فيكم ثقلين أولها كتاب الله فخذوا بكتاب الله وتمسكوا به، ثم قال: وأهل بيتي أذكركم الله في أهل بيتي...» [۴۳۸]الحدیث.
«همانا من دو چیز بسیار گرانقدر را در بین شما به جای می‌گذارم: اول آن‌ها کتاب خداوند است که بدان تمسک جوئید و سپس فرمود اهل بیتم که حقوق الهی را در آن‌ها بر شما یادآوری می‌کنم».
[۴۲۶] مسلم ۷/۱۶۸- ابوداود ۴/۲۱۳ رقم ۴۶۵۴- ترمذی ۵/۴۰۹رقم ۳۳۰۵- احمد۱/۷۹-۸۰. [۴۲۷] بخاری ۵/۵- البدایه و النهایه ابن کثیر ۲/۲۶۸. [۴۲۸] ترمذی ۵/۶۹۵ رقم ۳۸۶۰ و ۳۸۶۳ –ابوداود ۴/۲۱۳رقم ۴۶۵۳. [۴۲۹] بخاری ۵/۶۳-مسلم ۶/۲۵- البدایه و النهایه ۴/۱۷۳. [۴۳۰] دلیل اینکه آن‌ها بهترین افراد این امت هستند، حدیث بخاری است که از عمران بن حصین روایت می‌کند که پیامبر خدا جفرمود: «بهترین قرون، قرنی است که من در آن هستم. سپس قرنی که بعد از آن می‌آید. سپس قرنی که بعد از آن می‌آید». بخاری ۴/۱۸۹- ابوداود ۴/۲۱۴ رقم ۴۶۵۷- احمد۴/۴۲۶- ترمذی ۵/۶۹۵ رقم ۳۸۵۹- ابن ماجه۲/۷۹۱ رقم ۲۳۶۲- احمد۱/۳۷۸ و ۲/۲۲۸ و ۴/۲۶۷. [۴۳۱] دلیل اینکه امت محمد جبهترین امت است، آیه‌ی زیر می‌باشد: ﴿كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِۗ﴾[آل عمران: ۱۱۰]. «شما بهترین امتى هستید که براى مردم پدیدار شدهاید به کار پسندیده فرمان مىدهید و از کار ناپسند بازمىداریدو به خدا ایمان دارید». [۴۳۲] بخاری ۴/۱۹۵ – مسلم۷/۱۸۸ – ابوداود ۴/۲۱۴ رقم ۴۶۵۸ – ترمذی ۵/۶۹۶ رقم ۳۸۶ – احمد ۳/۱۱ [۴۳۳] اشاره به حدیث بخاری دارد که پیامبر جفرمود: «اگر کسی در حکم خود اجتهادی نمود و اجتهادش درست بود دو اجر دارد و اگر درست نبود اجری برای اوست». [۴۳۴] اشاره دارد به آیه‌ی ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذۡهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِ وَيُطَهِّرَكُمۡ تَطۡهِيرٗا ٣٣﴾[الأحزاب: ۳۳]. «خداوند قطعاً می‌خواهد پلیدی را از شما اهل بیت (پیغمبر) دور کند و شما را کاملاً پاک سازد». [۴۳۵] مانند روافض که غیر از اهل بیت بقیه را ناسزا می‌گویند وهمچنین مانند خوارج نواصب که بعضی از اصحاب را سب می‌نمودند. الملل و النحل شهرستانی ۱۵ و ۱۴۶. [۴۳۶] بخاری ۴/۱۹۵ – مسلم۷/۱۸۸ – ابوداود ۴/۲۱۴ رقم ۴۶۵۸ – ترمذی ۵/۶۹۶ رقم ۳۸۶ – احمد ۳/۱۱ [۴۳۷] احمد ۴/۸۷، ۵/۵۴-۵۵-ترمذی ۵/۶۹۶ رقم ۳۸۶۲ آن را «غریب» می‌داند. ابن حبان ۵۶۸ رقم ۲۲۸۴. [۴۳۸] احمد ۳/۱۴ و ۱۷ و ۲۶ و ۲۹- مسلم ۷/۱۲۲-۱۲۳- دارمی ۲/۳۱۰ رقم ۳۳۱۹- حاکم ۳/۱۴۸.