گامی بسوی حقیقت

فهرست کتاب

فاجعۀ خونین‌ بغداد

فاجعۀ خونین‌ بغداد

تاریخ‌ فاجعه‌ مصیبت‌ بار تخریب‌ کامل‌ بغداد و انهدام‌ فرهنگ‌ غنی‌ اسلامی‌ و تجاوز به‌ نوامیس‌ مسلمین‌ و کشتار میلیون‌ها مسلمان‌ را توسط‌ هلاکو خان‌ هرگز و هرگز فراموش‌ نخواهد کرد. این‌ فاجعه‌ کم‌ نظیر با تحریک‌ و مساعدت‌ دو تن‌ ازوزیران‌ شیعه‌ معتصم‌ بالله آخرین‌ خلیفه‌ عباسی‌ به‌ وقوع‌ پیوست‌. این‌ دو تن‌ عبارت‌ بودند از محمد بن‌ علقمی‌ و نصیرالدین‌ طوسی‌ منجم‌ و فیلسوف‌ که‌ با خیانت‌ به‌ معتصم‌ بالله و تسلیم‌ او به‌ هلاکو عملاً راه‌ را بر ورود لشکریان‌ تاتار به‌ بغداد و انهدام‌ آن‌، باز کردند. این‌ دو نفر به‌ پاداش‌ این‌ اقدام‌ خیانت‌کارانه‌ و جنایت‌کارانه‌ از سوی‌ هلاکو به‌ وزارت‌ منصوب ‌شدند.

با این‌ وجود خمینی‌ در کتاب‌ حکومت‌ اسلامی‌ ص‌۱۴۲ به‌ تعریف‌ و تمجید از نصیر الدین‌ طوسی‌ پرداخته‌ و به‌ هنگام ‌یادآوری‌ نامش‌ می‌گویدسدر حالی‌ که‌ هم‌ چنانکه‌ گفتیم‌ نصیرالدین‌ طوسی‌ و محمد بن‌ علقمی‌ عامل‌ و مسبب ‌تخریب‌ کامل‌ بغداد و انهدام‌ و به‌ غارت‌ رفتن‌ میراث‌ اسلامی‌ و کشتار میلیون‌ها مسلمان‌ بوده‌اند.

ابن‌ کثیر در کتاب‌ «البدایة‌ والنهایة»‌ می‌نویسد نصیرالدین‌ طوسی‌ که‌ ابتدا وزیر خلیفه‌ عباس‌ بود تا توانست‌ ارتش‌ را تضعیف‌ و تعداد سربازان‌ را به‌ ده‌ هزار کاهش‌ داد. سربازان‌ حقوقی‌ دریافت‌ نمی‌کردند و مجبور به‌ گدائی‌ بر دروازه‌های‌ مساجد بودند. ابن‌ کثیر اضافه‌ می‌کند که‌ ابن‌ علقمی‌ شیعه‌ نام‌های‌ به‌ هلاکو نوشت‌ و از او خواست‌ که‌ به‌ بغداد بیاید و بر آن ‌حکومت‌ کند. ابن‌ علقمی‌ تسخیر بغداد را با توجه‌ به‌ اوضاع‌ داخلی‌ و مشکلات‌ سیاسی‌، اقتصادی‌ و نظامی‌، از سوی‌ هلاکو آسان‌ جلوه‌ می‌داد و بدینوسیله‌ هلاکو را تحریک‌ و تشویق‌ به‌ حمله‌ بر بغداد کرد.

چنان‌ که‌ ابن‌ کثیر می‌نویسد کینه‌توزی‌ محمد بن‌ علقمی‌ نسبت‌ به‌ اهل‌ سنت‌ و امیدش‌ به‌ جایگزینی‌ مذهب‌ شیعه‌ بجای‌تسنن‌، او را بر آن‌ داشت‌ تا با خیانت‌ به‌ مسلمین‌ و خلیفه‌ عباسی‌ دست‌ دوستی‌ به‌ سوی‌ تاتارها دراز کند.

ابن‌ کثیر می‌نویسد: نصیر الدین‌ طوسی‌ از اولین‌ کسانی‌ بود که‌ با خانواده‌ و افراد و غلامانش‌ به‌ اردوگاه‌ تاتارها رفت‌ و بعد از مذاکره‌ با هلاکو به‌ نزد معتصم‌ بازگشت‌ و او را ترغیب‌ به‌ ملاقات‌ هلاکو کرد و به‌ او گفت‌ هلاکو قصد صلح‌ دارد به‌ این‌ شرط‌ که‌ مالیات‌ بگیرد. معتصم‌ به‌ همراه‌ نصیرالدین‌ طوسی‌ و ابن‌ علقمی‌ به‌ ملاقات‌ هلاکو رفت‌ اما او شدیداً به‌ خلیفه ‌توهین‌ کرد و دستور داد او را از جلسه‌ بیرون‌ بیاندازند. نصیرالدین‌ طوسی‌ هلاکو را ترغیب‌ به‌ قتل‌ خلیفه‌ معتصم‌ کرد. هلاکو ابتدا متردد شد اما نصیرالدین‌ طوسی‌ آنقدر در ترغیب‌ به‌ قتل‌ معتصم‌ کوشید تا سرانجام‌ هلاکو دستور قتل خلیفه‌ را صادر کرد. به‌ همراه‌ خلیفه‌ عباسی‌ گروهی‌ از قضات‌ و علماء نیز بودند که‌ آن‌ها هم‌، کشته‌ شدند. آنگاه‌ تاتارها به‌ شهر حمله‌ کرده‌ و هر جنبنده‌ای‌ را که‌ می‌یافتند می‌کشتند بطوریکه‌ در کوچه‌های‌ بغداد خون‌ جاری‌ شده‌ بود. هرچه‌ را که‌ توانستند غارت‌ کرده‌ و بقیه‌ را سوزاندند.

ابن‌ کثیر ذهبی‌ و قطب‌ الدین‌ یونینی‌ نوشته‌اند اثرات‌ فساد هوا که‌ نتیجه‌ تعفن‌ اجساد و کثرت‌ آن‌ها در بغداد بود، تا به ‌دمشق‌ رسیده‌ و موجب‌ ابتلاء مردم‌ دمشق‌ به‌ وبا و سایر بیماریها شده‌ بود. هیچکس‌ از حمله‌ تاتارها در امان‌ نبود مگر یهودیان‌ و مسیحی‌ها و آن‌هائی که‌ به‌ خانه‌های‌ نصیرالدین‌ طوسی‌ و ابن‌ علقمی‌ پناهنده‌ شده‌ و نیز گروهی‌ دیگر از شیعیان‌. نصیرالدین‌ و ابن‌ علقمی‌ که‌ قبلاً وزرای‌ خلیفه‌ عباسی‌ بودند، به‌ پاداش‌ خوش‌ خدمتی‌‌شان از سوی‌ هلاکو هم‌ به‌ وزارت ‌منصوب‌ شدند.