حکم تدارک غذا از طرف خانوادۀ میّت در ترازوی فقه و شریعت
قبلاً گفتیم که روش دین مبین اسلام بر مبنای سنّت مؤکد رسول خدا جاین است که همسایههای متوفّی و همچنین خویشان نزدیک او در نخستین شب و روز حادثۀ وفات، تمام افراد خانوادۀ متوفّی را به شام و ناهار و صبحانه دعوت کنند، و با اصرار از آنها خواهش کرده که به اندازۀ کافی از غذای آنها تناول نمایند. و گفتیم که بنیانگذار این رسم و روش اسلامی، شخص خود پیامبر جاست که در جریان حادثۀ شهادت عموزادۀ خویش حضرت جعفر بن ابیطالبسدر جنگ «موته» به محضِ اطلاع از شهادت حضرت جعفر، در هالهای از حزن و اندوه و غم و تأثّر به منزل او رفت و بچههای خردسالش را در آغوش گرفت و بوسید و بو کرد و گریست. سپس به منزل خویش برگشت و به خانوادهاش چنین فرمود:
«اِصنَعُوا لِآل جَعفَرَ طَعٰاماً فَاِنَّهُمْ قَدْ جٰاءَ هُمْ اَمْرٌ يَشغُلُهُمْ»[ترمذی]. «شما باید برای افراد خانوادۀ جعفر غذایی بپزید، زیرا گرفتاریهایی که برای آنها پیش آمده است، همۀ آنها را به خود مشغول کرده است و خودشان نمیتوانند برای خویش غذا بپزند!»
اما با نهایت تأسف (بر اثر نفوذ فرهنگهای سرمایهداری و تظاهر به قدرتهای مالی) این راه و روش اصیل اسلامی به کلّی متروک و وارونه گردیده و به طور کلی معمول گشته که بازماندگان متوفّی (به جای همسایهها و اقوام و خویشان)، در شب و روز حادثۀ وفات، مردم را به شام و ناهار دعوت میکنند و به خدمت آنها کمر میبندند و به شکلی تجمّلاتی و دردسر آفرین، با غذاهای متنوع و آشامیدنیهای مطبوع و... از همۀ آنها پذیرایی میکنند و..
حال باید دید که حکم تدارک چنین غذاهایی از طرف خانوادۀ متوفّی، در «مذاهب چهارگانه» و در میزان «فقه و شریعت» چیست؟ و باید دید که آیا هدف اسلام پذیرایی کردن از بازماندگان متوفّی است، یا ورشکسته کردن آنها؟
«مذاهب چهار گانۀ اهل سنّت و جماعت» بر این باورند که غذایی که خانوادۀ میّت به عنوان سوگواری پخت کرده تا مردم از آن بخورند، مکروه تحریمی، معصیت و گناه و بدعت و قبیح است.
اینک سر رشتۀ کلام را به فقهاء و علماء و محدثین و دانشوران اسلامی میسپاریم تا در پرتو تعالیم و آموزههای نبوی و احکام و دستورات تعالیبخش شرعی، ما را در این زمینه راهنمایی و ارشاد نمایند: