نگاهی به احکام کفاره ها

نذر به چیزی که در تصرّف و مالکیت نذرکننده نیست

باید دانست که این نوع نذر دوحالت دارد:

حالت اول: به این صورت است که هرگاه شخصی به چیزی نذر کند که در مالکیت و اختیار او نیست، بلکه در اختیار و تصرّف غیر اوست، به این شکل که شخصی بگوید: اگر خداوند بیماری مرا شفا دهد، برای خدا بر من نذر باشد که بندۀ فلانی را آزاد کنم، یا بگوید: برای خدا بر من نذر باشد که اگر در فلان امر موفق شوم مالِ فلانی را به صدقه دهم! مسلماً چون آن برده و مال در مالکیت و تصرف نذرکننده نیست، لذا چنین نذری منعقد نمی‌باشد، به دلیل این فرمودۀ پیامبر ج که می‌فرماید: «لَا وَفَاءَ لِنَذْرٍ فِي مَعْصِيَةِ اللَّهِ، وَلَا وَفَاءَ لِنَذْرٍ فِيمَا لَا يَمْلِكُ الْعَبْدُ»[۲۵]؛ «هیچگونه نذری بر معصیت و نافرمانی خدا و به آنچه که شخص مالک آن نمی‌باشد درست نیست. (و به آن وفا نمی‌شود)».

حالت دوم: به این شکل است که شخصی به چیزی نذر کند که در ابتدا و در حین نذرکردن مالک آن چیز نباشد، به عنوان مثال بگوید: برای خدا بر من نذر باشد اگر خداوند بیماری مرا شفا دهد برده‌ای را آزاد کنم، در حالی که او در حین نذرکردن مالک آن برده نمی‌باشد، یا اینکه بگوید: برای خدا بر من نذر باشد اگر در فلان کار موفق شوم صدهزار ریال صدقه دهم، در حالی که او در حین نذرکردن دارای صدهزار ریال نمی‌باشد.

حکم این نوع نذر به این صورت است که: نذر منعقد می‌باشد و وفا به آن ثابت می‌گردد، پس هروقت مالک برده‌ای شد، آزادکردنش بر او واجب می‌باشد، همچنین هروقت صاحب آن مبلغ پولی که بر خود نذر کرده است گردید، واجب است آن مبلغ تعیین‌شده را صدقه کند.

[۲۵] آلبانی در صحیح ابوداود، حدیث شمارۀ: ۳۳۱۶، می‌گوید: صحیح است. [مصحح]