نوع هشتم: دربارۀ قطعکردن درخت و گیاه در سرزمین مکه
علما اتفاق نظر دارند بر اینکه در سرزمین مکه و اطراف حرم، کندن و قطعکردن درخت و گیاه اعم از خاردار و بدون خار حرام میباشد؛ به جز گیاه خشک «اذخر»[۵۵]، دلیل آن حدیثی است که از ابن عباس نقل شده است که گفته است: رسول خدا ج در روز فتح مکه فرمود: «از روزی که خداوند آسمانها و زمین را آفریده است، این سرزمین مکه را محترم و مقدس گردانیده است، از اینرو بیحرمتی و هتک حرمت نسبت به آن تا روز قیامت حرام میباشد. همچنین شکستن و قطعکردن درختان و کندن گیاهان تَر و راندن حیوانات شکاری آنجا حرام میباشد و نباید اشیاء افتاده و گمشده را برداشت، مگر به خاطر شناختن و شناساندن صاحبان آنها و تحویلدادنشان به ایشان، ابن عباس عرض کرد: ای رسول خدا مگر گیاهِ «اذخر» که برای سوخت کورۀ آهنگری و رفع نیازهای خانۀ ایشان به کار برده میشود؟! حضرت ج فرمود: مگر گیاه خشک «اذخر» که بریدن آن اشکالی ندارد».[۵۶]
[۵۵] نک: المغنی، ج: ۵، ص: ۱۸۵. [مؤلف] شایان ذکر است: اگرچه نباید گیاهان و درختان آنجا را بُرید یا کند، ولی جایز است که حیوانات را در آنجا برای چرانیدن گیاهان رها کرد، (همچنین قیاس بر جایزبودن کندن گیاهِ اذخر، بنابر قول اصح گرفتن گیاهان و بریدن برگِ درختان (در غیر حال احرام) برای مردمان رواست، چون نیاز به آنها برای درمان و نجاتِ جانِ افراد شدیدتر و لازمتر است از نیاز به گیاهِ اذخر برای رفع نیازهای خانه و غیره. نقل از فقه آسان ص: ۳۰۴. [مترجم] [۵۶] به روایت بخاری، ج: ۳، حدیث: ۱۸۱،۱۱۶،۱۱۵، و مسلم، ج: ۲، حدیث: ۹۸۴.