اصول و مبانی دعوت در سیرت پیامبر رحمت

٦- موضع پیامبر صلی الله علیه وسلم در برابر طفیل بن عمرو دوسی

از دیگر مواضع حکیمانه پیامبر  ج رفتار او با طفیل بن عمرو دوسی بود. طفیل پیش از هجرت در مکه اسلام آورد و به سوی قومش بازگشت و آنان را به اسلام فراخواند. ابتدا از خانواده‌اش آغاز نمود که با دعوت وی پدر و همسرش اسلام آوردند. سپس به دعوت قومش پرداخت که دعوتش را نپذیرفتند و سرکشی کردند و کفر ورزیدند. و طفیل نزد رسول الله  ج آمده و گفت: دوس هلاک شد، کفر ورزید، عصیان کرد و ابا ورزید.

ابوهریره  س روایت می‌کند که: طفیل بن عمرو دوسی نزد رسول الله  ج آمد و گفت: قبیله‌ی دوس عصیان کردند و کفر ورزیدند. بر علیه آنان دعا بفرما. رسول الله  ج رو به قبله کرد و دست‌ها را بلند نمود. - مردم گفتند: دوس هلاک شد. - اما رسول خدا  ج (در دعای خود) فرمودند: «اللَّهُمَّ اهْدِ دَوْسًا وَأْتِ بِهِمْ، اللَّهُمَّ اهْدِ دَوْسًا وَأْتِ بِهِمْ»: «پرودرگارا، دوس را هدایت کن و آنها را نزد ما بیاور، پروردگارا دوس را هدایت کن و آنها را نزد ما بیاور»[١٣٠].

این رفتار نیکو بیانگر شکیبایی، بردباری، صبر، حوصله و تحمل پیامبر  ج در مسیر دعوت الی الله می‌باشد؛ پیامبر  ج در انتقام و مجازات یا دعا کردن بر علیه کسانی که دعوت را نمی‌پذیرفتند، شتاب نمی‌کرد، بلکه برای آنها دعای هدایت هم می‌کرد تا خداوند متعال دعایش را استجابت و آنها را هدایت نماید و درنتیجه پیامبر  ج با صبر و تحمل و شتاب نکردن به هدف مورد نظر می‌رسید. به این ترتیب طفیل به سوی قومش بازگشت و با نرمی و دلسوزی آنان را دعوت می‌داد و این‌گونه بود که بسیاری توسط وی اسلام آوردند. و بعدها با هشتاد یا نود خانواده از قبیله‌ی دوس به مدینه نزد پیامبر  ج آمد ‌که ایشان در خیبر بودند؛ پس همگی در خیبر به پیامبر  ج پیوستند و همچون دیگر مسلمانان از سهم غنیمت به آنها داده شد[١٣١].

الله اکبر، این چه حکمت بزرگی است و رفتار حکیمانه چه جایگاه والایی دارد که به سبب آن ٨٠ یا ٩٠ خانواده مسلمان شدند.

آری، هریک از داعیان الی الله باید اینگونه باشد و با بردباری و شکیبایی مردم را دعوت دهد و دست یافتن به این امر با لطف الهی و شناخت روش و دعوت پیامبر  ج امکان‌پذیر است.

[١٣٠]- بخاری و شرح آن الفتح، کتاب الجهاد، باب الدعاء للمشرکین بالهدى لیتألفهم (٦/١٠٧)، (ش: ٢٩٣٧)؛ و در کتاب المغازی، باب قصة دوس والطفیل بن عمرو الدوسی (٨/١٠١)، (ش: ٤٣٩٢)؛ ودر کتاب الدعوات، باب الدعاء على المشرکین (١١/١٩٦)، (ش: ٦٣٩٧)؛ و مسلم در کتاب فضائل الصحابة، باب فضل غفار وأسلم وجهینة وأشجع وتمیم ودوس وطیئ (٤٠/١٩٥٧)، (ش: ٢٥٢٤)؛ و أحمد نیز آن‌را روایت نموده است. (٢/٢٤٣، ٤٤٨)؛ و البدایة والنهایة (٦/٣٣٧)، (٣/٩٩)؛ وسیرة ابن هشام (١/٤٠٧).

[١٣١]- سیر أعلام النبلاء للذهبی (١/٣٤٦)؛ وزاد المعاد (٣/٦٢٦)؛ والإصابة فی تمییز الصحابة (٢/٢٢٥).