فطرت انسان‌ها، دلیل یگانگی خداوند
به راستی که همه‌ی دلایل فطری، عقلی و سمعی نشان از یگانگی و بی‌همتایی خداوند دارند. اگر انسان به فطرت و سرشت خود که تحت تأثیر دخالت‌‌های بیرونی و یا تلقین‌‌های خارجی واقع نگردیده واگذار شود، خود را در جهت قدرتی برتر از انسان و هستی می‌یابد و او را با دو انگیزه اشتیاق و ترس بانگ‌می‌زند. مخصوصاً اگر سختی‌ها و مشکلات دامن‌گیر او شده و غم و اندوه وی را در برگرفته و دستش از یاری مردم‌کوتاه گردد. در این صورت خالصانه متوجه پروردگارش شده و هرچه را که قبلاً به آن توجّه می‌کرد و طبق وهم و گمان یا جهل و هوی‌پرستی و یا تأثیر بدِمحیط، مؤثر می‌دانست به کناری می‌نهد و دیگر به انسان‌ها و حیوانات و گیاهان و اشیاء بی‌جان پناه نمی‌برد. واین قضیه همان است‌که طی داستان کشتی‌سواران در حال غرق که قرآن روایت می‌کند، به آن اشاره کردیم. قرآن در این‌باره می‌فرماید:
﴿حَتَّىٰٓ إِذَا كُنتُمۡ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَجَرَيۡنَ بِهِم بِرِيحٖ طَيِّبَةٖ وَفَرِحُواْ بِهَا جَآءَتۡهَا رِيحٌ عَاصِفٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡمَوۡجُ مِن كُلِّ مَكَانٖ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ أُحِيطَ بِهِمۡ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ لَئِنۡ أَنجَيۡتَنَا مِنۡ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ﴾[یونس: ۲۲].
«(چه بسا) هنگامی‌که در کشتی‌ها قرار می‌گیرید با باد موافق، سرنشینان را حرکت می‌دهند و سرنشینان به آن شادمان می‌گردند. به ناگاه باد سختی وزیدن می‌گیرد و از هر سو، موج به سویشان می‌دود و می‌پندارند که (توسط مرگ از هر سو) احاطه شده‌اند (و راه فراری نیست) خدا را به فریاد می‌خوانند و طاعت و عبادت و فرمان‌برداری و دین را تنها از او می‌دانند (و عهد می‌کنند که) اگر ما را از این حال برهانی، از زمره‌ی سپاسگزاران خواهیم بود».
ما قبلاً از این آیه برای اثبات وجود خداوند بهره بردیم، امّا در عین حال دلیلی است بر یگانگی او، زیرا نشان می‌دهد که انسان به هنگام فراغت و رهایی از عوامل و انگیزه‌‌های انحراف و مراجعه دوباره به فطرت خالص و پاک خود، در هنگام سختی‌ها و مشکلات به سوی بت‌ها و خدایان دروغین متوجّه نمی‌شود، بلکه بسوی خداوند یکتا و پروردگارخود و جهانیان میل می‌کند. خداوند در این داستان، از گرایش درونی این‌مشرکان خبر می‌دهد: +دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ_.