حقیقت توحید

۳- بزرگداشت قبور

اسلام به شدّت از تعظیم و بزرگداشت قبرها، مخصوصاً قبور انبیاء و صالحان نهی نموده است و به این خاطر هرکاری که به این عمل بیانجامد را نهی نموده است. از جمله:

الف) قبر نباید به مسجد تبدیل شود:

امام مسلم در کتاب خود از پیامبر جنقل می‌کند که قبل از وفات به پنج امر توصیه نمود که یکی از آنها این است که فرمود: «آگاه باشید کسانی که پیش از شما بوده‌اند قبر‌های پیامبرانِ خود را به مسجد تبدیل کرده‌اند. آگاه باشید که شما چنین نکنید، و من شما را از این کار نهی می‌کنم».

عایشه و ابن‌ عباس هم می‌گویند: «هنگامی‌که پیامبر جدر دم مرگ بود، پارچ‌های را بر روی خود می‌کشید (در حالت سر درد) وقتی که بهتر شد، آن را برداشت. در این حالت فرمود: «لعنت خدا بر یهود و نصاری باد، زیرا آنان قبور پیامبرانِ خود را به مساجد تبدیل کردند. کاری که از آن نهی شده است». [متفق‌علیه].

ب) نباید رو به قبر نماز خوانده شود:

در حدیث آمده است: «بر روی قبرها ننشینید و به سمت آنها نماز نخوانید». [به روایت مسلم].

یعنی هنگام نماز، نباید قبرها در سمت قبله باشند.

ج) نباید بر روی قبرها چراغ [یا شمع] روشن نمود و آن را چراغانی کرد:

در حدیث‌آمده است‌که: «خداوندزنانی راکه قبرها را زیارت می‌کنند و کسانی که بر روی آنها مسجد می‌سازند و یا آن را نورانی می‌کنند، لعنت کرده است».

د)‌ساختن بناء روی قبر و گچ‌زدن روی آن ممنوع است:

مسلم از جابر روایت ‌می‌کند که ‌گفت: «پیامبر جاز گچ‌کاری قبر و نشستن روی آن و ساختن بناء بر روی آن نهی نموده است».

هـ) نباید بر روی قبر چیزی نوشته شود:

در حدیث جابر این مطلب نیز آمده است که پیامبر جاز گچ‌زدن روی قبر و نوشتن بر آن نهی نمود. (به روایت ابوداود و ترمذی).

و) نباید قبرها را از سطح زمین بلند کرد:

در حدیث علی ج آمده‌که «پیامبر جوی را فرستاد تا همه‌ی قبر‌های مرتفع را با خاک یکسان کند». (به روایت مسلم).

در سنن ابوداود نیز حدیثی از پیامبر جآمده است که از استفاده از سنگ وآجرو ... نهی کرده است.به ‌همین ‌دلیل ‌گذشتگان‌ امّت استفاده از آجر را در قبرهایشان مکروه می‌دانستند.

ز) نباید قبرها محل جمع‌شدن و گفتگو کردن باشد:

ابوداود از ابوهریره به صورت مرفوع از پیامبر جروایت می‌کند که «خانه‌‌های خود را قبرستان نسازید و قبر مرا محل اجتماع قرار ندهید و بر من درود فرستید، زیرا هر کجا باشید، درود شما به من خواهد رسید».

ابویعلی با سند خود از علی بن حسین روایت می‌کند که او مردی را می‌دید که وارد شکافی در کنار قبر پیامبر جشده و به دعا کردن می‌پرداخت. علی بن حسین او را از این کار نهی کرد و گفت:‌ شما را از حدیثی که از پدرم شنیدم و او از جدّم و او از پیامبر جشنیده است،‌ با خبر می‌سازم که فرمود: «قبر مرا محل اجتماع قرار ندهید و خانه‌‌های خود را به قبرستان تبدیل نکنید. درود شما هر کجا باشید به من می‌رسد».

[در متن عربی حدیث آمده است که] قبر مرا محل «عید» قرار ندهید. منظور این است‌که آنجا را محل اجتماع قرار ندهید و در کنار آن ننشینید.

قبر پیامبر جکه با ارزش‌ترین قبر موجود روی زمین است، نباید محل عید قرار داده شود. پس به طریق أولی نباید قبر دیگران را محل عید قرار داد. اگر کسی هم خواستار درود فرستادن بر پیامبر جاست، می‌تواند هر کجا باشد، بر ایشان درود فرستد. زیرا به ایشان خواهد رسید.

چرا نباید قبرها را تعظیم کرد؟

حکمت نهی اسلام از تعظیم قبور این‌است‌که تعظیم اگر انجام شود، وسیل‌های برای ایجاد شرک‌اصغر و اکبر است. همان‌گونه که در قوم نوح اتفاق افتاد و امروزه نیز شاهد آن هستیم.

غلو و زیاده‌روی در مورد قبر صالحان، آن را به بت‌هایی تبدیل می‌کندکه عبادت می‌شوند. به همین دلیل پیامبر ج[به طور صریح] می‌فرماید: «خدایا قبر مرا به بتی که عبادت شود، تبدیل نساز، زیرا غضب خداوند بر قومی که قبر پیامبران خود را به مساجد تبدیل ساخته‌اند، جاری شده است.» [به روایت مالک].

امّا آنچه که هر مسلمان غیور در دین نسبت به آن در تأسف است، این است که امروزه بسیاری از مردم مسلمان مبتلا به عملی شده‌اند که پیامبر جاز آن نهی کرده است. زیرا قبر برخی از صالحان را محل اجتماع قرار داده، آنها را محکم و استوار و مزین به زیورآلات نموده‌اند. و بر آن مساجد و گنبدهایی ساخته و چراغ‌ها و شمع‌هایی روشن کرده‌اند و برای قبرها اموال زیادی را وقف و نذر نموده و همانند کعبه آن را طواف می‌کنند. علاوه بر این مانند «حجر الأسود» آن را لمس نموده و دیوار‌های آن را برای بوسه‌زدن گسترش داده‌اند، برخی برای آنها سجده کرده و گونه‌‌های خود را به خاک آنجا آغشته می‌کنند، و در برابر آن خشوع و خضوع می‌کنند و همانند انسان‌‌های مسکین ایستاده و از صاحب‌قبر با‌گریه و زاری‌کمک می‌خواهند و به طور مستقیم برای پرداخت قرض‌ها، گشایش مشکلات، رفع پریشانی، شفای مریض‌ها و پیروزی بر دشمنان از آنها درخواست یاری‌می‌کنند. برخی از مردم‌ نیزدرخواست‌‌های خود را به صورت مکتوب برای صاحب قبر می‌نویسند،‌ همه‌ی اینها شرک آشکار است. لا حول ولا قوة إلاّ بالله.