ب) توحید الوهیت
معنی توحید الوهیت این است که بندگی و خضوع و اطاعت کامل و بیچون و چرا فقط برای خداوند متعال باشد و فرد معتقد به این توحید به جز خداوند هیچ شخص دیگری را عبادت نکرده و در زمین و آسمان شریکی برای وی نگیرد. توحید کامل زمانی به انجام میرسد که توحید الوهیت همراه توحید ربوبیت پذیرفته شود. زیرا توحید ربوبیت بهتنهایی برای نجات کافی نیست و عربهای مشرک با وجودی که آن را پذیرفته بودند، اما به دایرهی اسلام وارد نشدند [و بر کفر خود باقی ماندند] زیرا بدون دلیل صحیح برای خدا شریک قائل بوده و خدایان دیگری را به همراه خدای حقیقی میپرستیدند. به این گمان که این خدایان آنها را به خدای حقیقی نزدیک کرده و یا نزد او برایشان شفاعت کنند.
مسیحیان نیز منکر این نبودند که پروردگار آسمانها و زمین الله است. امّا عیسی مسیح را شریک وی دانسته و غیر از خدا، او را نیز خدا میدانستند. به همیندلیل در معیار قرآن، این مسیحیان همانند سایر کفّار در جهنّم جاودانه شده و بهشت بر آنان حرام شده است.
باگذشت زمان مردم از توحید الوهیت فاصلهگرفته و خدایان مختلفی را به غیر از خدای واقعی عبادتکردند. قوم نوح، «ودّ» و «سواع» و «یغوث» و «یعوق» و «نسر» را و قوم ابراهیم، بتهای چوبی و سنگی را و مصریان قدیم، گوساله را، هندوها گاو را، اهالیسرزمین سبا خورشید را، ستارهپرستان ستارهها را، آتش پرستان آتش را، عربها بتهای سنگی را و مسیحیان عیسی و مادر عیسی و دانشمندان و راهبانخود را را عبادت کردند. اینان همه مشرکند. زیرا عبادت را که فقط شایستهی خداست برای دیگران انجام دادند.
اکنون بدانیم «عبادت» که فقط مخصوص خداست، به چه معنی است؟