نگرشی بر منزلت صحابه رضی الله عنهم از دیدگاه مفسران شیعه

تعریف لغوی صحابه:

صحابی در لغت انشقاق یافته از کلمه صحبه است و صحبه مصدر ((صحب)) می‌باشد. اما گاهی ((صحب)) بر منع و حفظ دلالت می‌کند "">((ولا هم منا يصحبون)) یعنی یمنعون.

معنی لغوی دیگری که برای ((صحب)) در نظر گرفته شده معاشرت است، (صحبه) یعنی عاشره و صاحب به معنی معاشرت است همین طور بر ملازمت نیز اطلاق می‌شود. قیومی در مصباح المنیر می‌گوید: هر چیزی که ملازم شیء دیگری قرار می‌گیرد در واقع مصاحبت آن را کرده از آن جمله ((استصحاب الحال)) یعنی اینکه آن حالت را ملازمت کرده و از آن جدا نشده و آن را دریافته است.

در قول اول که گفته شد صحابی مشتق از کلمه صحبه است از این جمله فهمیده می‌شود که طول مجالست‌ها و معاشرت مطرح نیست بلکه ((صحب)) به هر نوع مصاحبت و معاشرت چه به مدت کم یا زیاد باشد اطلاق می‌شود چنانکه مثلاً متکلم مخاطب و ضارب مشتق از مکالمه و مخاطبه و مضاربه است و بر هر کس چه کم یا زیاد واقع شود حکم آن (خطابه، ضرب، کلام) ثابت می‌شود (یعنی اگر یک کتک هم به کسی بزنی به او مضروب گفته می‌شود اگر صدق شلاق هم به او بزنی باز هم مضروب گفته می‌شود. م)

اما به اطلاق و قول دومی که بر معاشرت و مجالست و رویت دلالت می‌کند چنین مفهوم می‌شود که طول مجالست و اختصاص مصحوب و طول مدت مصاحبت مورد نظر واقع شده است.