ج- آشنایی با مریم مادر عیسیج
خداوند متعال میفرماید:
﴿إِذۡ قَالَتِ ٱمۡرَأَتُ عِمۡرَٰنَ رَبِّ إِنِّي نَذَرۡتُ لَكَ مَا فِي بَطۡنِي مُحَرَّرٗا فَتَقَبَّلۡ مِنِّيٓۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ ٣٥ فَلَمَّا وَضَعَتۡهَا قَالَتۡ رَبِّ إِنِّي وَضَعۡتُهَآ أُنثَىٰ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا وَضَعَتۡ وَلَيۡسَ ٱلذَّكَرُ كَٱلۡأُنثَىٰۖ وَإِنِّي سَمَّيۡتُهَامَرۡيَمَ﴾[آلعمران: ۳۵-۳۶].
«هنگامی که همسر عمران گفت: پروردگارا! من آنچه را که در شکم دارم (بعد از آنکه به دنیا آمد) خالصانه نذر تو کردم (تا تنها طاعت تو را بجای آورد و به چیز دیگری مشغول نشود) پس (این قربانی) را از من بپذیر که تو شنوا و دانائی. پس وقتی که او را به دنیا آورد (با تأسف و عذر خواهان) گفت: خداوندا! من او را دختر زائیدم، ولی خدا به آنچه او به دنیا آورده بود، آگاهتر بود (و بهتر میدانست که) پسر مانند دختر نیست (و این دختر به مراتب بهتر از پسری است که او آرزو میکرد و گفت:) و من او را مریم نامیدم».
همسر عمران از اینکه فرزندش، دختر به دنیا آمد، اظهار تأسف و ناراحتی کرد، چون وی امیدوار بود که پسری به دنیا آورد که در خدمت خانهی خدا باشد و در آن به عبادت بپردازد درحالیکه معمولاً دختر بویژه در ایام حیض صلاحیت چنین کاری را ندارد، و چون این اظهار تأسف همسر عمران شبههی برتری پسران بر دختران را تداعی میکند، خداوند در رد این شبهه فرموده است: خدا بدانچه او به دنیا آورده بود آگاهتر بود و بهتر میدانست که پسر مانند دختر نیست و این دختر به مراتب از پسری که او آرزو میکرد بهتر است [۱۰۶].
زکریا و سرپرستی کردن مریم
خداوند متعال میفرماید:
﴿فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٖ وَأَنۢبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنٗا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا﴾[آلعمران: ۳۷].
«خداوند او (یعنی مریم) را به طرز نیکوئی (از مادرش برای خدمت خانهی خدا و عبادت کردن در آن به جای پسر) پذیرفت و او را خوب تربیت کرد و زکریا را سرپرست او قرار داد».
خداوند سرپرستی مریم را به زکریا واگذار کرد تا مریم از او علم مفید و کردار نیک بیاموزد و نیز به خاطر اینکه زکریا شوهر خالهی مریم و به قول بعضی دیگر شوهر خواهر او بوده است [۱۰۷].
کرامت مریم
خداوند متعال میفرماید:
﴿كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيۡهَا زَكَرِيَّا ٱلۡمِحۡرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزۡقٗاۖ قَالَ يَٰمَرۡيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَاۖ قَالَتۡ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ إِنَّ ٱللَّهَ يَرۡزُقُ مَن يَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٍ﴾[آلعمران: ۳۷].
«هر زمان زکریا وارد عبادتگاه او میشد، غذا را در پیش او مییافت. گفت: ای مریم! این از کجا برایت آمده است: (مریم) گفت: این از جانب خدا میآید، بدرستی که خدا به هر کس که بخواهد بیحساب روزی میدهد».
«محراب» به معنی غرفه و مکان مرتفع است. و هر وقت زکریا وارد آنجا میشد، در زمستان، میوهی تابستان و در تابستان میوهی زمستان را مییافت، و این بر وجود کرامت اولیاء دلالت میکند [۱۰۸].
مژدهی تولد عیسیجبه مریم
خداوند متعال میفرماید: ﴿إِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٖ مِّنۡهُ ٱسۡمُهُ ٱلۡمَسِيحُ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ وَجِيهٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ ٤٥ ... قَالَتۡ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي وَلَدٞ وَلَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكِ ٱللَّهُ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ إِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ ٤٧﴾[آلعمران: ۴۵ و ۴۷].
«آنگاه که فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمهای از جانب خودش که نامش مسیح عیسی پسر مریم است مژده میدهد، در حالیکه او در دنیا و آخرت دارای وجاهت و از زمرهی مقربان است. ... (وقتی که مریم این مژدهی فرشتگان را شنید) گفت: پروردگارا! چگونه مرا فرزندی خواهد بود در حالی که (من نه ازدواج کردهام و نه قصد ازدواج دارم و) هیچ انسانی به من دست نزده است: (فرشتهای که جانب خدا مأمور دادن این مژده بود، در پاسخ مریم) گفت: این چنین خداوند هر چه بخواهد میآفریند و هر گاه ارادهی چیزی بکند فقط میگوید: پدید آی! پس (بدون تأخیر) پدید میآید».
یعنی خداوند هر چیزی را اراده کند، بلافاصله و بدون کمترین تأخیری پدید میآید همانطور که خداوند میفرماید: ﴿وَمَآ أَمۡرُنَآ إِلَّا وَٰحِدَةٞ كَلَمۡحِۢ بِٱلۡبَصَرِ ٥٠﴾[القمر: ۵۰].
«فرمان ما مانند یک نگاه سریع و با عجله، فرمانی بیش نیست».
[۱۰۶] تفسیر الـمنار: ج ۳، ص: ۲۹۲-۲۹۱. [۱۰۷] تفسیر ابن کثیر: ج ۱، ص ۳۶۰. [۱۰۸] تفسیر ابن کثیر: ج ۱، ص ۳۶۰.