توحید ربوبیت
«ربّ» به معنی خالق و مدبّر و متصرف و مالک و انجام دهنده و اصلاح کنندهی کارها است. «ربّ» همچنین به معنی تربیت یعنی ایجاد تدریجی چیزی تا رسیدن به حد کمال نیز آمده است [۱۷۳].
تمام این معانی واژهی «ربّ» به طور مطلق و بدون نقص در خداوند متعال وجود دارند ولی اثبات این معانی برای غیر خدا از مخلوقات به یاری خدا و به اندازهای متناسب با آنها است. و در واقع ثبوت این معانی برای مخلوقات مجازی است نه حقیقی.
از مقتضیات ربوبیت خداوند این است که خداوند با امر و نهی و قانونگذاری، بندگان خود را هدایت کند و آنان را با روشهای زندگی و چگونگی عبادت و بندگی آشنا سازد. و آنان را بیهوده و بدون هدایت در هستی رها نکند. خداوند متعال میفرماید:
﴿أَيَحۡسَبُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَن يُتۡرَكَ سُدًى ٣٦﴾[القیامة: ۳۶].
«آیا انسان (منکر خدا و قیامت) گمان میکند که بیهوده رها شود».
منظور این است که بدون امر و نهی بیهوده رها شوند همانطور که امام شافعی و غیر او گفتهاند [۱۷۴].
امر و نهی در واقع همان شریعتهایی هستند که خداوند بر پیامبران گرامی خود نازل کرده تا آنها را به مردم برسانند.
[۱۷۳] تفسیر ابن عطیه: ج ۱، ص ۱۰۲. [۱۷۴] تفسیر ابن کثیر: ج ۴، ص ۴۵۲.