ملایکه الرحمن

کاتبین اعمال انسان

﴿وَإِنَّ عَلَيۡكُمۡ لَحَٰفِظِينَ١٠ كِرَامٗا كَٰتِبِينَ١١ يَعۡلَمُونَ مَا تَفۡعَلُونَ١٢﴾[الانفطار: ۱۰-۱۲].

«بدرستی که نگهبانانی بر شما گمارده شده‎اند، نگهبانانی محترم که پیوسته اعمال را می‎نویسند، و هر کاری را که می‎کنید می‎دانند».

و خداوند این فرشتگان را با وصف «كراماً» یاد نموده است تا انسان بیشتر مراقب اعمال خویش باشد زیرا هر قدر ناظر بر اعمال انسان شخصیت والاتری داشته باشد انسان بیشتر مواظب خود می‎شود و از انجام گناه خودداری می‎نماید.

فرشتگان اعمال انسانها را نزد خود در دفاتری ثبت و ضبط کرده و برای هر فردی پرونده‎ای تشکیل می‎دهند سپس روز قیامت این پرونده‎ها به معرض نمایش گذاشته می‎شود.

﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ وَنَعۡلَمُ مَا تُوَسۡوِسُ بِهِۦ نَفۡسُهُۥۖ وَنَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَيۡهِ مِنۡ حَبۡلِ ٱلۡوَرِيدِ١٦ إِذۡ يَتَلَقَّى ٱلۡمُتَلَقِّيَانِ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ قَعِيدٞ١٧ مَّا يَلۡفِظُ مِن قَوۡلٍ إِلَّا لَدَيۡهِ رَقِيبٌ عَتِيدٞ١٨﴾[ق: ۱۶-۱۸].

«ما انسان را آفریده‎ایم و می‎دانیم که در خاطرش چه می‎گذرد و چه اندیشه‎ای در سر دارد و ما از شاهرگ گردن به او نزدیکتریم. بدانگاه که دو فرشته در سمت راست و سمت چپ انسان نشسته‎اند انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‎آورد مگر اینکه فرشته‎ای مراقب و آماده برای دریافت و نگارش آن سخن است و اعمال او را دریافت می‎دارند و ثبت و ضبط می‎کنند».

حسن بصری درباره‎ی این فرموده‎ی خداوند ﴿عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ قَعِيدٞ﴾می‎گوید: ای بنی آدم، کتابی برایت گسترده و باز شده است و دو فرشته‎ی بزرگواری بر تو گمارده شده‎اند: یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ، فرشته‌ی سمت راست مأمور ثبت و ضبط اعمال نیک، و فرشته‎ی سمت چپ مأمور ثبت و ضبط اعمال بد است. پس کم یا زیاد هر طور که می‎خواهی عمل کن و هنگامی که بمیری نامه‌ی اعمالت پیچیده می‎شود و با تو در گور همراه است و به گردنت آویخته می‎شود تا روز قیامت که زنده شوی و از گور در آیی، در این هنگام خداوند می‎فرماید:

﴿وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦۖ وَنُخۡرِجُ لَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ كِتَٰبٗا يَلۡقَىٰهُ مَنشُورًا١٣ ٱقۡرَأۡ كِتَٰبَكَ كَفَىٰ بِنَفۡسِكَ ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكَ حَسِيبٗا١٤﴾[الإسراء: ۱۳-۱۴].

«ما اعمال هر کسی را به گردنش آویخته‎ایم و در روز قیامت کتابی را برای وی بیرون می‎آوریم آن را در برابر خود باز و گشوده می‌بیند. کتابت را بخوان کافی است که امروز خودت حسابگر خود باشی».

توجه: در میان عامه‎ی مردم این دو فرشته بنام رقیب و عتید مشهورند در حالی که رقیب و عتید دو صفت برای هر کدام از دو فرشته می‎باشد.

رقیب یعنی: مراقب و ناظر.

عتید یعنی: آماده.

«عَن أَبِي اُمَامَةَ س أَنَّ رَسولَ الِلهِ ج قَالَ: اَنَّ صَاحِبَ الشِّمالِ لَيَرفَعُ القَلَمَ سِتَّ سَاعَاتٍِ عَنِ العَبدِ الْمُسْلِمِ الْمُخْطِيءِ، فإِن نَدِمَ وَاستَغفَرَ اللهَ مِنْهَا اَلقَاها وَاِلَّا كُتِبَتْ وَاحِدَةٌ». «از أبو أمامه شروایت است که پیامبر‎ ج فرمودند: فرشته‎ی سمت چپ تا شش ساعت قلم را بالا برده و از نوشتن خطای بنده‎ی مسلمان دست نگه می‎دارد اگر توبه و استغفار نمود آن را نمی‎نویسد و اِلا یک گناه برایش ثبت خواهد نمود».