نامگذاری به اسم فرشتگان

یکی از عادات پسندیده‎ی اجتماعی آن است که پس از تولد فرزند، پدر و مادر برای او نامی انتخاب کنند تا با آن شناخته شود و برای دور و نزدیک قابل شناسایی باشد. از آنجایی که شریعت اسلام کامل بوده و هیچ چیزی را رها نکرده است به این نکته نیز توجه نموده و به آن اهمیت داده است و احکامی را وضع نموده که نشانگر توجه دین به این موضوع می‌باشد.

علماء در مورد نام گذاری فرزندان به اسم فرشتگان اختلاف نظر دارند.

۱- امام مالک و ابن‎قیم آن را مکروه می‎دانند.

ابن‎قیم در کتاب تحفة‎المودود در فصل اسمهای مکروه می‎گوید: «از جمله‎ی اسمهای مکروه نامگذاری به اسم فرشته‎ها مانند جبرئیل و میکائیل و اسرافیل می‎باشد».

امام بخاری در کتاب تاریخش نقل می‎کند که پیامبر ج فرمودند: «لا تسموا بأسماء الـملائكة» لیکن این حدیث همانطور که بیهقی به نقل از امام بخاری در جای دیگر می‎گوید: در اسناد آن نظر و اشکال می‎باشد.

امام مالک نام گذاری به اسم سه فرشته‎ی جبرئیل و میکائیل و اسرافیل را مکروه دانسته و در بقیه حکم جواز می‎دهد.

۲- جمهور علماء، نامگذاری به اسم فرشتگان را جایز می‎دانند.

از حماد بن سلمه در مورد کسی که خود را جبرئیل و میکائیل نامیده، سؤال شد ؟ گفت اشکالی ندارد.

در میان صحابه افرادی مانند مالک بن انس س وجود داشته‎اند و در حالی که نام فرشته نگهبان جهنم نیز به مالک می‎باشد.

امام نووی می‎گوید: در مذهب ما (شافعی) و مذهب جمهور علماء نامگذاری به اسم انبیاء و فرشتگان جایز می‎باشد. و دلیل برای نامگذاری به نام پیامبران را ابراهیم، فرزند رسول الله ج ذکر نموده است.

«سُبحَانَ اللهِ وَبِحَمدِهِ، سُبحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمدِكَ، أَشهَدُ أَن لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنتَ، أَستَغفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيك».

جمعه۲۵/ذی‎القعده/۱۴۲۴۲۶ /۱۰/۱۳۸۲

«عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ النَّبِيِّ ج أَنَّهُ قَالَ إِنَّ الْمَيِّتَ تَحْضُرُهُ الْمَلَائِكَةُ فَإِذَا كَانَ الرَّجُلُ الصَّالِحُ قَالُوا اخْرُجِي أَيَّتُهَا النَّفْسُ الطَّيِّبَةُ كَانَتْ فِي الْجَسَدِ الطَّيِّبِ اخْرُجِي حَمِيدَةً وَأَبْشِرِي بِرَوْحٍ وَرَيْحَانٍ وَرَبٍّ غَيْرِ غَضْبَانَ قَالَ فَلَا يَزَالُ يُقَالُ ذَلِكَ حَتَّى تَخْرُجَ ثُمَّ يُعْرَجَ بِهَا إِلَى السَّمَاءِ فَيُسْتَفْتَحُ لَهَا فَيُقَالُ مَنْ هَذَا فَيُقَالُ فُلَانٌ فَيَقُولُونَ مَرْحَبًا بِالنَّفْسِ الطَّيِّبَةِ كَانَتْ فِي الْجَسَدِ الطَّيِّبِ ادْخُلِي حَمِيدَةً وَأَبْشِرِي بِرَوْحٍ وَرَيْحَانٍ وَرَبٍّ غَيْرِ غَضْبَانَ قَالَ فَلَا يَزَالُ يُقَالُ لَهَا حَتَّى يُنْتَهَى بِهَا إِلَى السَّمَاءِ الَّتِي فِيهَا اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ وَإِذَا كَانَ الرَّجُلُ السَّوْءُ قَالُوا اخْرُجِي أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْخَبِيثَةُ كَانَتْ فِي الْجَسَدِ الْخَبِيثِ اخْرُجِي ذَمِيمَةً وَأَبْشِرِي بِحَمِيمٍ وَغَسَّاقٍ وَآخَرَ مِنْ شَكْلِهِ أَزْوَاجٍ فَلَا يَزَالُ حَتَّى تَخْرُجَ ثُمَّ يُعْرَجَ بِهَا إِلَى السَّمَاءِ فَيُسْتَفْتَحُ لَهَا فَيُقَالُ مَنْ هَذَا فَيُقَالُ فُلَانٌ فَيُقَالُ لَا مَرْحَبًا بِالنَّفْسِ الْخَبِيثَةِ كَانَتْ فِي الْجَسَدِ الْخَبِيثِ ارْجِعِي ذَمِيمَةً فَإِنَّهُ لَا يُفْتَحُ لَكِ أَبْوَابُ السَّمَاءِ فَتُرْسَلُ مِنْ السَّمَاءِ ثُمَّ تَصِيرُ إِلَى الْقَبْرِ فَيُجْلَسُ الرَّجُلُ الصَّالِحُ فَيُقَالُ لَهُ مِثْلُ مَا قِيلَ لَهُ فِي الْحَدِيثِ الْأَوَّلِ وَيُجْلَسُ الرَّجُلُ السَّوْءُ فَيُقَالُ لَهُ مِثْلُ مَا قِيلَ فِي الْحَدِيثِ الْأَوَّلِ»(احمد/۸۵۵۱). «از ابوهریره س روایت است که پیامبر ج فرمودند: هنگام مرگ فرد ملائکه حاضر می‌گردند، اگر مرد صالحی بود می‌گویند: ای روح پاک که در جسد پاکی بودی خارج شو که تو ستوده شده‌ای و بشارت بده به رحمت و پاکی و پروردگاری غیر خشمگین، و پیوسته این جملات به او گفته می‌شود تا از جسد خارج گردد سپس به‌سوی آسمان بالا برده شده و اجازه‌ی ورود برای او گرفت می‌شود. گفته می‌شود او کیست؟ گفته می‌شود فلانی. پس گفته می‌شود: خوشا به نفس پاکی که در جسد پاکی بود. داخل شو که تو ستوده شده هستی و بشارت بده... و همچنان به او این جملات گفته می‌شود تا به‌سوی آسمان برسد که بعد از آن خداوند عزوجل می‌باشد.

اگر مرد بدی بود ملائکه می‌گویند: ای روح ناپاک و خبیثی که در جسم ناپاک و خبیث هستی با قباحت و زشتی خارج شو و به آبی که بسیار داغ و بدبو است و به کیفرها و جزاهای همانند آن بشارت بگیر. پس همچنان به او این جملات گفته می‌شود تا وقتی خارج گردد. پس به‌سوی آسمان بالا برده می‌شود و خواسته می‌شود که در آسمان برای او باز شود پس گفته می‌شود این شخص کیست؟ گفته می‌شود: فلانی. پس گفته می‌شود: ای روحی که در جسم ناپاک و خبیث بودی مستحق خوش‌آمد نمی‌باشی. پس همانا برای تو درهای آسمان باز نمی‌گردد. پس از همان آسمان فرستاده شده تا به قبر می‌رسد. پس مرد صالح می‌نشیند و به او همان سخنان اول گفته می‌شود و مرد بدکردار نیز در قبر نشسته و همان سخنان اول به او گفته می‌شود».