مسأله: حکم پنیرهای موجود در بازار، و پنیرهای وارداتی و ساخت مشرکین چیست؟
جواب: همانطورکه می‌دانیم در زمان‌های قدیم و درحـال حاضر نیز، یکی از شیوه‌های ساخت پنیر، استفاده از پنیر‌مایه‌ای به نام أنفحه است (که عبارت است از ماده‌ای زرد رنگ که از شکم (شیردان) برّه یا گوساله ذبح شده گرفته می‌شود)، به همین دلیل در میان علمای مسلمان در مورد حلال یا حرام بودن أنفحه‌ای (پنیر مایه‌ای) که از ذبیحه مشرکین به دست آمده است، اختلاف نظر موجود است؛ و به دنبال آن در حلال یا حرام بودن پنیری که با این خمیرمایه ساخته شده است نیز اختلاف نظر وجود دارد. در این باره شیخ الإسلام ابن تیمیه /می‌فرماید:
«در مورد حکم پنیر مجوسی‌ها که با أنفحه ذبائح‌شان ساخته شده است، علماء دو قول دارند...سپس می‌فرماید: و ظاهرتراین است که پنیر آنها حلال است، و همچنین أنفحة المیتة (أنفحه مردار) و شیر آن پاک است، و به این دلیل که صحابه ش هنگامی که بلاد عراق را فتح کردند، از پنیر مجوس خوردند و این موضوعی ظاهر و شایع در میان آنها بود» [۹۱].
در الفقه السنة [۹۲]این‌گونه آمده است: «از ابن عباس س روایت شده است که این آیه - آیه ۱۴۵ سوره انعام- را خواند و فرمود: «فقط آنچه از مردار که خورده می‌شود، حرام گشته است که گوشت آن میباشد. اما پوست و دندان و استخوان [۹۳]و مو و پشم آن حلال است» [۹۴].
نویسنده الفقه السنة می‌گوید: و همچنین انفحه مردار و شیر آن پاک است، زیرا صحابه هنگامی که بلاد عراق را فتح کردند، از پنیر مجوسی‌ها که از انفحه ذبائح‌شان ساخته می‌شود، خوردند با وجود این که ذبائح مجوس به عنوان مردار به شمار می‌آیند. و از سلمان فارسی س به ثبت رسیده است که در مورد چیزهایی از قبیل پنیر و کره (روغن حیوانی) و گوره‌خر از او سؤال شد و او نیز فرمود: «(حلال) آن چیزی است که خداوند ﻷ در کتابش حلال کرده است و (حرام) آن چیزی است که خداوند ﻷ در کتابش حرام نموده است [۹۵]و هر آن چیزی که از حکم آن سکوت نموده است آن از چیزهاییست که مورد عفو قرار داده شده است ـ و برای شما مباح است ـ». معلوم است که سؤال پرسیده شده از سلمان س در مورد پنیر مجوسی‌ها بود و آن به زمانی بر می‌گردد که سلمان س نائب عمربن خطاب س بر مدائن بود. ا.ه
پس قول راجح این است که حکم پنیرهای موجود در بازار حلال میباشد. والله اعلم
«الحمدلله الذی جعل الإسلام حنیفية السمحة»
[۹۱] مجموع فتاوی ج ۲۱ ص ۱۰۲إلی ۱۰۳. [۹۲] ج۱ص۲۴. [۹۳] مشخص است منظور از استخوان، استخوان‌های خشک شده حیوان مردار برای استفاده‌های غیر خوراکی میباشد. اما استخوان‌هایی که تازه بوده و در آن مغز استخوان وجود دارد یا بر آنها گوشت باقی است و برای طعام استفاده می‌شوند، قطعاً حرام می‌باشند. [۹۴] رواه ابن منذر و ابن ابی حاتم. [۹۵] باید آگاه باشیم که در کلام سلمان سمنظور از کتاب الله ﻷبه این معنی نیست که اگر چیزی در سنت پیامبر حرام یا حلال بودن آن مشخص شده است، اما در قرآن نیامده باشد، قابل قبول نیست. بلکه باید بدانیم که سنت پیامبر جدر تحلیل و تحریم همانند قرآن میباشد و این دو هیچ‌گونه تعارضی با هم ندارند. چون هم کتاب و هم سنت از طرف خداوند ﻷبر پیامبر نازل شده است. پیامبر اکرم جمی‌فرماید: «ألا إن ما حرم رسول الله مثل ما حرم الله» رواه ابوداود والترمذی وصححه. «آگاه باشید که هرآنچه پیامبر خدا حرام نمود، دقیقاً همانند آن است خداوند ﻷحرام نموده است و تفاوتی ندارد.» و سلمان فارسی سدر این امر از همه آگاه‌تر است و فقط جهت اختصار کلام و واضح بودن امر لفظ سنت پیامبر جرا نیاورده است باید بدان آگاه باشیم. والله اعلم