آثار تقلید
بیشک با پیدایش هر حرکتی در جامعه، میتوان شاهد آثار و تأثیرات مثبت یا منفی آن بود. به ویژه، حرکتهایی که نشأت فکری داشته و بر سیر تحولی جامعه تأثیر بگذارد. تأثیرات تقلید را نیز میتوان به عنوان یک حرکت یا یک فکر، بر جامعۀ اسلامی مشاهده کرد. البته، ناگفته نماند که تقلید در عین حرکت فکری بودنش، یک جهتدهی عام را در مسائل فرهنگی، سیاسی و حتی اقتصادی داشته است. با توجه به مطالب بیان شده میتوان آثار تقلید را هم از جهت مثبت بودن یعنی تقلیدی که مورد تأیید شریعت است و هم از جهت منفی بودن یعنی تقلید مذمومی که شریعت آن را با نصوص محکمش رد میکند، مورد تجزیه و تحلیل قرارداد. پس آثار و تأثیرات تقلید را در بخشهای ذیل میتوان مورد بررسی قرار داد: