نماز کسوف (خورشید گرفتگی، و «نماز خُسوف»: ماه گرفتگی)
س: به هنگام خورشید گرفتگی، مسلمانان چه باید بکنند؟
ج: هر گاه پدیده‌ی خورشید گرفتگی اتفاق افتاد، امام برای مردم دو رکعت نماز همانند سایر نمازهای نفل، بدون اذان و اقامه، برگزار نماید؛ این طور که در هر رکعت، یک رکوع و دو سجده نماید؛ و قرائت را در هر دو رکعت نماز خورشیدگرفتگی، طولانی گرداند؛ و چون امام از نماز فارغ گردید، تا آن گاه که خورشید آشکار گردد، مشغول دعا نمودن باشد.
س: قرائت در نماز خورشید گرفتگی، با صدای بلند باید خوانده شود یا با صدای آهسته؟
ج: در این زمینه، در میان علماء و صاحب نظران فقهی احناف، اختلاف نظر وجود دارد؛ امام ابوحنیفه / بر این باور است که قرائت نماز خورشید گرفتگی، باید با صدای آهسته باشد؛ و امام ابویوسف / و امام محمد / بر آنند که قرائت باید با صدای بلند باشد.
س: چه کسی باید امامت نماز خورشید گرفتگی را به عهده بگیرد؟
ج: هر امام و پیشنمازی که نماز جمعه را با مردم می‌خواند، امامت نماز خورشید گرفتگی را نیز به عهده بگیرد.
س: اگر امام جمعه حضور نداشت، در این صورت چه کسی باید امامت نماز خورشید گرفتگی را به عهده بگیرد؟
ج: اگر چنانچه امام جمعه حضور نداشت، در این صورت مردم به تنهایی نماز خورشید گرفتگی را بگزارند.
س: آیا در نماز خورشید گرفتگی، خطبه وجود دارد؟
ج: در نماز خورشید گرفتگی، خطبه وجود ندارد.
س: به هنگام «خُسوف» (ماه گرفتگی)، مسلمانان چه باید بکنند؟
ج: [اقامه‌ی جماعت در نماز ماه گرفتگی - خُسوف - سنّت نیست، بلکه] مردم در آن تنها، تنها بدون جماعت نماز ماه گرفتگی را بخوانند.
س: در خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی، آیا اعمال و رفتاری دیگر به جز گزاردن نماز، وجود دارد؟
ج: عایشهل گوید: رسول خدا ج فرمودند: «انّ الشمس والقمر آيتان من آيات الله لايخسفان لـموت احد ولا لحياته، فاذا رأيتم ذلك فادعوا الله وصلّوا وتصدّقوا» [۵۳]؛ «بی‌گمان خورشید و ماه، دو نشانه از نشانه‌های خداوند هستند؛ و بی تردید آن دو به خاطر مرگ یا حیات هیچ کس گرفته نمی‌شوند؛ پس هر گاه گرفتن آن‌ها را دیدید، دعا کنید و نماز بخوانید و صدقه بدهید».
و اسماءل گوید: «لقد امر النبي ج بالعتاقة في كسوف الشمس» [۵۴]؛ «پیامبر ج به هنگام خورشید گرفتگی، به آزاد کردن برده دستور دادند».
[۵۳] بخاری؛ باب «الصدقة فی الکسوف». [۵۴] بخاری، باب «من احبّ العتاقة فی کسوف الشمس».