طواف وِداع (خداحافظی)
س: هر گاه شخص حاجی (پس از انجام مناسک حجّ) و پس از رَمی جمرهها به مکهی مکرّمه وارد شد، در این صورت، به انجام چه کارهایی باید مشغول شود؟
ج: پس از زدن جمرههای سه گانه، چیزی دیگر از اعمال و مناسک حجّ به جز «طواف وداع» باقی نمیماند؛ و بدین طواف، «طواف صدر» نیز میگویند؛ و انجام این طواف برای افرادی که از خارج میقات و مکانهای بستن اِحرام میآیند، واجب میباشد، پس هر گاه به مکهی مکرّمه بازمیگردد، برایش جایز است تا «طواف وداع» نماید و به وطن خویش بازگردد. و اگر چنانچه نمیتوانست به جهت برخی از مصلحتهای شخصی و کارهای فردی خویش از مکه بیرون شود، در این صورت تا زمانی که میخواهد میتواند در مکهی مکرّمه بماند.
س: طواف وداع را در چه وقتی انجام دهد؟ زمانی که از مِنٰی برمیگردد، یا زمانی که میخواهد از مکهی مکرّمه بیرون شود؟
ج: اگر چنانچه کسی پس از انجام طواف «زیارت»، طواف دیگری را نموده بود - گر چه این طواف به نیت نفل نیز باشد - باز هم جایگزین طواف «وِداع» میگردد؛ با وجود این باز هم برای شخص حاجی مستحب است تا طواف وداع را تا هنگام بیرون شدن از مکه و رفتن به سوی وطن خویش به تأخیر بیاندازد.
س: آیا در طواف وِداع، «رَمل» و «اِضطباع» نیز وجود دارد؟
ج: در طواف وداع، نه رَملی وجود دارد و نه اِضطباعی؛ زیرا پس از این طواف، سعی میان صفا و مروه وجود ندارد.