مقدمۀ مترجم

﴿ٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلَّذِي خَلَقَ ١ خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ ٢ ٱقۡرَأۡ وَرَبُّكَ ٱلۡأَكۡرَمُ ٣ ٱلَّذِي عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ ٤ عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ يَعۡلَمۡ ٥﴾[العلق: ۱ – ۵]. «بخوان به نام پروردگارت! آنکه آفرید. آفرید انسان را از خون بسته. بخوان! و پروردگار تو گرامی‌ترین است، آن که به وسیله قلم آموزش داد، آموزش داد انسان را آنچه را که نمی‌دانستند».

اسلام دین دانش و قرآن راهنمایی است که انسان‌ها را به دانش آموزی و گسترش آن فرا می‌خواند، و در فرهنگ و تمدن اسلامی - برخلاف دیگر تمدن‌ها - پدیده‌هایی به عنوان جدال میان «دین و دانش» یا «عقل و دانش» وجود ندارد. قرن‌ها دانشگاهای اسلامی نظامیه در توس و بغداد و جندی شاپور و دانشگاهای اسپانیا در عصر حاکمیت مسلمانان مرکز آموزش و تحقیق و تلاش برای رشد همه جانبه بشریت بوده‌اند.

این مطلب مهم را لازم است مد نظر داشت که انسانیت انسان و گام برداشتن در راهی که خداوند علیم و حکیم برای او ترسیم نموده تنها از طریق علم وآگاهی و معرفت ممکن خواهد شد و «ایمان» و عقیده تنها برپایه علم و معرفت است که استوار می‌گردد و ایمان به مجهول و اعتقاد به موهوم در واقع در تاریکی گام برداشته است و در فرهنگ دین اسلام معنی ومحتوا و حاصلی ندارد.

توجه به این موضوع برای شناخت منزلت علم و معرفت نیز ضروری است که با مفهوم و ماهیت حیات و زندگی انسان پیوندی پایدار و نا گسستنی دارد. زیرا مراتب حیات مخلوقات خداوند عبارتند از: - حیات گیاهان و درختان مساوی است بارشد و تولید مثل.

- اما حیات و زندگی حقیقی انسان - اضافه بر آن ویژگی‌های حیات گیاهان و جانوران - عبارت است از: علم و اراده.

علمی که از نور وحی الهی سر چشمه گرفته و همه ابعاد وجودی انسان اعم از: اندیشه و احساس و اعمال و زندگی خانوادگی و اجتماعی و. ..را شامل می‌شود، و اراده و خواست و تلاشی که آن دانش‌ها را در جهت تزکیه، تعالی، ترقی و سعادت دنیوی و اخروی انسان به خدمت بگیرد.

علمی که از لابه لای «آیات مکتوب» و «آیات مشهود» سر چشمه گرفته و انسان‌ها را از تاریکی‌های جهل رهانیده و به نور معرفت و ایمان و احساس مسئولیت راهنمایی کند.

دانشی که دل را به دست آورد و انسان را از درون اصلاح کند و همۀ استعداد‌های او را در راستای رهایی انسان‌ها از بردگی و بندگی و فرمانروایی و فریادرسی غیر خداوند به کار بگیرد.

دانشی که در همه عرصه‌های بینش و منش و روش، خیزشی خدایی را پدید آورد،و آدمی را با آرمان‌های اصلاحی و اهداف الهی «عبادت و عمارت و خلافت»آشناگرداند. دانشی که در همه زمینه‌های اندیشه و اقتصاد و سیاست و قدرت و حکومت راهیان راه ایمان و داعیان دعوت حق را در پیشاپیش کاروان فرهنگ و تمدن بشری قرار دهد و همه آن‌ها را در جهت گسترش ایمان و آزادی و داد گری و سر بلندی دنیوی و سعادت اخروی به کار بگیرد.

کتابی که پیش روی شما برادران و خواهران اهل دین و دانش قرار دارد، ترجمه کتاب «منهاج المسلم» استاد بزرگوار ابوبکر الجزایری است، که در سال ۱۳۶۸ هـ.ش و ایام تدریس در مدرسه دینی «نورالاسلام» جوانرود با آن آشنایی پیدا نمودم، پس از مطالعه «بخش‌هایی از آن متوجه شدم که این کتاب دارای ویژگی‌هایی است که در کتاب‌هایی که در حوزه دینی نگارش یافته‌اند، کمتر وجود دارند.

• با سبکی ساده و روان و قابل درک برای همه نوشته شده است.

• تقریبا همه مسایل مربوط به عقیده، عبادت، اخلاق، آداب و احکام اسلامی در آن آمده است.

• مؤلف محترم همه مطالب کتاب را با استناد به آیات قرآن وسنت صحیح رسول خدا جبیان نموده است.

• نویسنده محترم در این کتاب از «ایجاز مخل» و «إطناب ممل» پرهیز نموده و اعتدال را در همه فصل‌های آن مراعات کرده است.

با توجه به شناختی که قبل از اقدام به ترجمه این کتاب و در ضمن کار ترجمه با آن پیدا کرده‌ام، به این نتیجه رسیده‌ام که هیچ فرد و خانواده مسلمان و انسان جویای حق و حقیقتی از این کتاب بی‌نیاز نیست.

اما یادآوری این مطلب را لازم می‌شمارم که برای تبدیل علم به ایمان و ایمان به عمل صالح به اراده و سعی و تلاش نیازمندیم و دست آورد مادی و معنوی انسان درست همان چیزی است که برای به دست آوردن آن از راه درست و علمی سعی می‌نماید همانگونه که خداوند متعال می‌فرماید:

﴿وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ ٣٩﴾[النجم: ۳٩].

«و اینکه برای انسان پاداش و بهره‌ای نیست جز آنچه خود کرده است و برای آن تلاش نموده است».

در پایان امیدوارم که نویسنده گرامی و مترجم این کتاب را از دعای دلسوزانه خویش محروم نفرمایید و برای اصلاح اشتباهات خویش در کاری که انجام داده‌ایم، ما را از راهنمایی‌های علمی وسازنده خویش بی‌بهره نکنید.

عبدالعزیزسلیمی

۲۳ /۶/۱۳۸۱ هـ - ش

کرمانشاه – شهرستان جوانرود – بخش روانسرا.