کلیات اسلام

فهرست کتاب

دلایل نقلی:

دلایل نقلی:

خداوند خود در ارتباط با اسم‌ها و صفاتش می‌فرماید: ﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ١٨٠[الأعراف: ۱۸۰]. «خداوند دارای زیباترین نام‌هاست، او را به آن نام‌ها بخوانید، آن‌هایی را که در مورد اسماء او (از حق) منحرف می‌شوند، ترک کنید، آنان کیفر کار خود را خواهند دید». و در لابلای آیات قرآن خداوند صفات زیر را برای خود بیان می‌فرماید: «بینا، شنوا، حکیم، دانا، مسلّط و توانا، ریزبین، آگاه سپاسگذار، بردبار، بخشنده و مهربان...». همچنین او با حضرت موسی به راستی سخن گفت، نیکوکاران را دوست می‌دارد، واز اهل ایمان رضایت دارد، و دیگر صفات و ویژگی‌های ذاتی و عملی دیگری که در قرآن ذکر گردیده و رسول خدا آن‌ها را بیان فرموده است.

۱- د راخبار و روایات صحیحی رسول خدا - ج- در مورد اسماء و صفات خاوند صحبت فرموده، از جمله می‌فرماید: «پروردگارمان هر شب زمانی که یک سوم از آن باقی می‌ماند، به آسمان دنیا فرود می‌آید و می‌فرماید: کیست که مرا بخواند، تا دعای او را پذیرا شوم؟ کیست که چیزی را از من بخواهد، تا آن را به او بدهم؟ و کیست ازمن آمورزش بطلبد تا او را بیامرزم؟». همچنین رسول خدا - ج- می‌فرماید: «در روز قیامت خداوند زمین را نگاه می‌دارد، و آسمان را با قدرت خود درهم می‌پیچد» و سپس می‌فرماید: «من فرمانروایم، مدعیان فرمانروایی بر زمین کجایند».

۲- اصحاب و اتباع آن‌ها و ائمه و پیشوایان فقهی و فکریش- همه به اسماء و صفات خداوند اقرار و اعتراف نموده و از تأویل و توجیه آن‌ها و بی‌توجهی به ظاهرشان خودداری می‌کردند. و خبر مطمئنی در دست نیست که یکی از اصحاب رسول خدا أسماء و صفات خداوند را تأویل نموده یا مردود شمرده باشد، یا ادعا کند که ظاهر آن‌ها معتبر نیست. بلکه همه آن‌ها به معنی آن صفات ایمان داشتند، و به خوبی می‌دانستند که صفات خدا صفات مخلوقات یکسان نیستند. از امام مالکس- در مورد معنی: ﴿ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِسؤال شد. ایشان فرمودند: استواء و قرار گرفتن معلوم و کیفیت آن مجهول و پرسیدن در موردش مذموم است». امام شافعیس– می‌فرماید: «به خداوند و آنچه از جانب او آمده، آنگونه که مراد مورد نظر اوست، ایمان دارم». امام احمد در مورد آن فرموده رسول خدا که: «خداوند به آسمان دنیا فرود می‌آید» می‌فرماید: «خداوند به آسمان دنیا فرود می‌آید، و او در روز قیامت دیده می‌شود،و خداوند متعجب می‌شود، و می‌خندد، و خشمگین می‌شود، و راضی و ناراضی می‌گردد و دوست می‌دارد و دشمنی می‌ورزد». همچنین امام احمد می‌فرمود: «به اسماء و صفات خداوند باور داریم و آن‌ها را درست می‌دانیم، و کاری به کیفیت و معانی حقیقی آن‌ها نداریم، بدین معنی که، به نازل گردیدن و دیده شدن، و قرار گرفتن او برعرش ایمان داریم، اما به چگونگی فرود آمدن و دیده شدن و قرار گرفتنش بر عرش آگاهی نداریم، و دانش حقیقی آن‌ها را به خداوندی که خود فرموده و بر پیامبرش نازل گردانیده می‌سپاریم، و فرموده‌های فرستاده‌اش را مردود نمی‌شماریم، و بیش از آنچه خداوند خود و پیامبرش و صف می‌فرماید، توصیف و تعریف نمی‌نماییم، و برای اسماء و صفاتش حد و حدودی قایل نمی‌شویم و به خوبی می‌دانیم که هیچ چیزی به خداوند شباهت ندارد و او شنوا و بیناست».