مقدمۀ مؤلف

﴿لِكُلّٖ جَعَلۡنَا مِنكُمۡ شِرۡعَةٗ وَمِنۡهَاجٗا﴾[المائدة: ۴۸]. «برای هر ملتی از شما راهی و برنامه‌ای را قرار دادیم». الحمد لله رب العالمين، وإله الأولين والآخرين، وصلاة الله وسلامه ورحماته وبركاته على صفوة خلقه، وخاتم أنبيائه ورسله سيدنا محمد وآله الطاهرين وصحابته أجمعين، ورحمة الله ومغفرته للتابعين، وتابعهم بإحسان إلى يوم الدين.

ایامی که به کشور مغرب مسافرت نموده بودم، و در آنجا مسلمانان را به پیروی و پایبندی به قرآن و سنت -که تنها راه سر بلندی و رهایی مسلمانان، و در هر عصر وزمانی مایه خیر وقوت برای آن‌هاست - فرا می‌خواندم، برخی از دوستان اهل شهر «وجده» پیشنهادی با من در میان گذاشتند آن‌ها از من خواستند که برای استفاده قشرهای مختلف مردم و گروه‌های اسلامی فعال و دعوتگر مجموعه‌ای از راهکارنا و مقررات و قوانینی را در کتابی جمع‌آوری نمایم. کتابی که پاسخگوی همه مسایل عقیدتی، اخلاقی و آداب و عبادات و روابط اجتماعی مسلمانان باشد. کتابی که پرتوی از خورشید قرآن و درخششی از سنت و حکمت محمدی بوده، و از چهار چوب و محدوده روشن گردیده به وسیله آن دونور خارج نگردد، و در هیچ حال و احوالی از حرکت بر حول محور و مرکزیت آن دو بازنایستند.

به درخواست آن دوستان پاسخ مثبت دادم، و برای تألیف کتابی مطلوب که در بر گیرنده راهکارهای مناسب باشد، از خداوند متعال مدد جستم ودرهمان روز بازگشت به سرزمین مقدس حجاز، علی رغم کمبود فراغت کافی کار جمع آوری مطالب و برسی و صلاح موضوعات و تألیف کتاب را آغاز نمودم. خداوند خود آن ساعت‌های اندکی را که آن‌ها را از انبار ایام و اوقات پر مشغلت و کار فکری هفتگی‌ام می‌قابیدم، ساعات بسیار با برکتی گردانید. و تنها بس از گذشت دو سال کار تألیف کتاب آنگونه که خود امیدوار بودم و به صورتی که دوستان انتظارش را داشتند، به پایان رسید. اینک آن کتاب را به همه برادران خوب ایمانی در هر کجا که هستند تقدیم می‌نمایم. براستی اگر خود مؤلف و جمع آوری کننده آن نمی‌بودم، در مورد منزلت و ارزش آن -برای رغبت و روی آوری بیشتر به مطالعه‌اش- بیشتر به تعریف و تمجید ازم آن می‌برداختم. اما به همین نکته اکتفاء می‌نمایم که بر این باورم، این کتاب کتابی است که به همه مسلمانان تعلق دارد و هیچ خوانوادهء مسلمانی از آن بی‌نیاز نیست.

این کتاب در بر گیرنده پنج بخش است و هر بخش شامل فصل‌های متعددی است وهر یک از فصل‌ها دو بخش عبادات و معاملات کم و بیش بندهایی را دربر می‌گیرند. بخش اول کتاب در ارتباط با عقاید، بخش دوم: آداب، بخش سوم: اخلاق، بخش چهارم: عبادات و بخش پنجم در مورد معاملات و روابط اجتماعی است. و به همین خاطر همه اصول و فروع شریعت اسلامی را شامل می‌شود. و عنوان و نام «برنامهء مسلمان» را برای آن مناسب می‌دانم و همه برادران مسلمان را به مطالعه دقیق و عمل و بایبندی به موضوعات آن فرا می‌خوانم.

خداوند را سپاسگزارم که در جمع آوری مطالب آن توانستم روش مطلوب و مورد پسندی را در پیش بگیرم. برای مثال در ارتباط با بخش عقاید از چهار چوب عقاید و باورهای پیشینیان پاک سیرت -که همه در مورد صحت و سلامت و نجات و سربلندی باورمندان به آن اجماع و اتفاق نظر دارند- خارج نگردیده‌ام. زیرا آن باورها باورهای پیامبر گرامی و یاران و تابعین آن‌ها، و عقایدی سازگار باسرشت انسان و امت حق جویی است که خداوند براساس آن‌ها پیامبرانی را فرستاده و کتاب‌هایی را نازل نموده است.

دربخش مربوط به عبادات و معاملات و روابط اجتماعی، در مورد موضوعاتی که نصی صحیح و صریح و دلیلی از قرآن و سنت راجع به آن‌ها وجود نداشته از میان آرا‌ء پیشوایان بدرگواگی مانند: ابوحنیفه، مالک، شافعی و احمد رحمهم الله، برای انتخاب صحیح‌ترین و مناسب‌ترین آن‌ها از هیچ تلاشی کوتاهی ننموده‌ام. به همین خاطر در این مورد کمترین شک وتردیدی ندارم که هر کس به موضوعات ایمانی و اخلاقی و فقهی و آداب موجود در این کتاب عمل نماید، در واقع به شریعت و راه و رسم مورد قبول خداوند و سنت پیامبر اسلام - ج- عمل نموده است. خوب است برادران ایمانی این مطلب را مورد توجه قرار دهند که اگر من -به شرط یاری خداوند- می‌خواستم مسایل فقهی را بر اساس مذهب یکی از ائمه تهیه و تدوین نمایم، به سادگی از عهده آن کار برمی‌آمدم و خود را از رنح تلاش مراجعه به منابع متعدد، و ترجیح یک رأی بر آراء گوناگون که گاهی موافق و گاهی مخالف باهم بودند، می‌رهانیدم اما برای همگام وهمراه قرار دادن اهل ایمان و همه نیروها و اندیشه‌ها و استعداد‌های معنوی، آن‌ها را در یک مجموعه گرد آوردن، که روح و عاطفه و احساسات و انگیزه‌هایشان را در کنار هم قرار دهد‌، ارائه یک راه واحد را بهتر و درست‌تر تصور نمودم. و همین انگیزه باعث گردید که این راه دشوار را در پیش گیرم و همه این سختی‌ها را متحمل بشوم. و به خاطر دست یابی به مراد و مقصود خویش خداوند را سپاسگزادم. و همه کسانی را که بر این باورند. من با این کار خود، بدعت بدی را ایجاد نموده و مذهبی را بر خلاف مذاهب مسلمانان به وجود آورده‌ام، به خداوند حکیم مقتدر واگذار می‌نمایم. و در مورد آن‌هایی که با این بهانه می‌خواهند از روی آوری اهل صلاح و ایمان برای بیروی از راهی که به آن فرامی خوانم جلو گیری نمایند، و برای انصراف آن‌ها تلاش می‌کنند، از آنان نزد خداوند گلایه و شکوی می‌نمایم. زیرا به خداوند تنهای بی‌سوگند یاد می‌نمایم که نه به عمد و نه به غیر عمد از شناختی که از قرآن و سنت پیامبر گرامی اسلام و آراء وعملکرد ائمه بزرگوار و مسایلی که میلیون‌ها مسلمان در آن‌ها از آنان بیروی نموده‌اند، به اندازه یک تار مو خارج نگردیده‌ام. و بجز ایجاد وحدت و نزدیک گردانیدن هر چه بیشتر هدف، هدف دیگری را دنبال ننموده‌ام. ای پروردگاری که تو خود دوست و یاور اهل ایمان وپشتیبان باکان و صالحانی! از تو می‌خواهم که این کارم را مورد قبول و بذیرش خیش قرار دهی! و تلاش و زحماتم مورد رضایت و پاداش تو قرار گیرد! خداوندا! همه آن‌هایی که مطالب این کتاب را می‌پذیرند وبه آن عمل می‌نمایند، سر بلند و بهره مند بفرما و آن را وسیله هدایت و نجات انسان‌های حیران و سرگردان قرار بده! و آن را اسباب هدایت هر یک از بندگانت که خود آن‌ها را شایسته هدایت می‌دانی بگردان! زیرا تنها تویی که توان این کار را داری.

وصل اللهم على سيدنا محمد وآله وصحبه وسلم.

ابوبکر جابر الجزایری

مدینه منوره ۲۱ /۲ /۱۳۸۴ هـ.ق