دنیای فرشتگان

۲- فرشتگان از قدرتی بزرگ و هیئتی مهیب برخوردارند

خداوند در مورد فرشتگان مأمور آتش دوزخ می‌فرماید:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ قُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ وَأَهۡلِيكُمۡ نَارٗا وَقُودُهَا ٱلنَّاسُ وَٱلۡحِجَارَةُ عَلَيۡهَا مَلَٰٓئِكَةٌ غِلَاظٞ شِدَادٞ لَّا يَعۡصُونَ ٱللَّهَ مَآ أَمَرَهُمۡ وَيَفۡعَلُونَ مَا يُؤۡمَرُونَ٦﴾[التحریم: ۶].

یعنی:«ای مؤمنان! خود و خانواده‌ی خویش را از آتش دوزخی بر کنار دارید که افروزینه‌ی آن انسان‌ها و سنگ‌هاست. فرشتگانی بر آن گمارده شده‌اند که خشن و سختگیر، و زورمند و توانا هستند. از خدا در آنچه بدیشان دستور داده است نافرمانی نمی‌کنند، و همان چیزی را انجام می‌دهند که بدان مأمور شده‌اند».

ما در این باره تنها به ذکر احادیثی بسنده می‌کنیم که در مورد دو فرشته‌ی گرامی بحث می‌کنند.

درشت‌اندام بودن جبرئیل÷

امام احمد در مسند خود از عبدالله بن مسعودسروایت کرده که رسول خدا ص جبرئیل را به شکل و صورت واقعی‌اش دید که دارای ششصد بال بود، که هریک از بال‌هایش اُفُق آسمان را پوشانیده بود، و از بالش چیزهایی با رنگ‌های مختلف از قبیل یاقوت و مروارید می‌‌افتاد. ابن کثیر گفته: سند این حدیث جیّد است [۴].

و در صحیح مسلم روایت شده که رسول خدا صدرباره‌ی با جبرئیل فرمود: «رَأَيْتُهُ مُنْهَبِطًا مِنَ السَّمَاءِ سَادًّا عِظَمُ خَلْقِهِ مَا بَيْنَ السَّمَاءِ إِلَى الأَرْضِ» یعنی: او را دیدم درحالی از آسمان فرود می‌آید، که بزرگی جسمش فاصله‌ی میان زمین و آسمان را پر کرده بود [۵].

همچنین خداوند متعال در توصیف جبرئیل فرمود:

﴿إِنَّهُۥ لَقَوۡلُ رَسُولٖ كَرِيمٖ١٩ ذِي قُوَّةٍ عِندَ ذِي ٱلۡعَرۡشِ مَكِينٖ٢٠﴾[التکویر: ۱۹-۲۰].

یعنی: «این قرآن، کلام (خدا و توسّط) فرستاده بزرگواری (جبرئیل نام برای محمّد پیغمبر اسلام، روانه شده) است. او (در ادای مأموریت خود توانا و) نیرومند است، و نزد خداوندِ صاحبِ عرش دارای منزلت و مکانت والایی است».

در آیه‎ی فوق منظور از «رسول کریم» جبرئیل امین است.

درشت‌اندام بودن حاملان عرش خداوند

حضرت جابر سنقل می‌کند که رسول خدا صفرمود: «به من اجازه داده شده تا درباره‌ی یکی از فرشتگانی که از حاملان عرش است؛ سخن بگویم. فاصله‌ی میان نرمه‌ی گوش تا شانه‎اش به‌اندازه‌ی مسافت هفتصد سال راه است» [۶].

ابن ابی حاتم حدیث مذکور را نقل کرده و درباره‌ی فاصله‌ی میان نرمه‌ی گوش و شانه‌ی حاملان عرش گفته: «تخفق الطیر» یعنی: پرندگان از پرواز در این فاصله درمانده می‌شوند. (محقق مشکاة المصابیح) سندش را صحیح گفته است [۷].

طبرانی در معجم اوسط با سند صحیح از انس سنقل کرده که: رسول خدا صفرمود: به من اجازه داده شد تا در مورد فرشته‎ای از حاملان عرش سخن بگویم؛ دو پایش در پایین‎ترین قسمت زمین و عرش بر روی شاخش قرار دارد، و فاصله‌ی میان نرمه‌ی گوش و شانه‌اش به‌اندازه‌ای مسافت هفتصد سال راه است که پرنده نیز از پیمودن آن ناتوان و درمانده است، این فرشته، خدا را تسبیح کرده و می‎گوید: «پروردگارا هرجا که باشی! پاک و منزه هستی» [۸].

[۴] (البدایة و النهایة ۱/۴۷). [۵] صحیح مسلم(۱/۱۵۹) و شماره حدیث(۱۷۷). [۶] سنن ابی داود (۳/۸۹۵) شماره (۹۳۵۳). [۷] مشکاة المصابیح (۳/۱۲۱) سلسله احادیث الصحیحة. شماره (۱۵۱). [۸] صحیح الجامع الصغیر، چاپ سوم (۱/۲۰۸) به شماره (۸۵۳).