اختلاف نظر در این موضوع دیرینه است
ابن کثیر می‌گوید: مردم در مورد برتری فرشتگان بر انسان‌ها اختلاف نظر دارند، و دیدگاه‌های گوناگونی در این باره نقل شده است، و بیشترین مسئله در کتاب‌های متکلمان مطرح شده، و اختلاف نظر با معتزله و پیروان آن‌هاست [۱۲۳].
قدیمی‌ترین دیدگاه در این موضوع، آن است که حافظ ابن عساکر در تاریخ خود در شرح زندگانی عمر و بن سعید بن عاص نقل کرده، آنجا که می‌گوید: عمر و بن سعید بن عاص در مجلس عمر بن عبدالعزیز حاضر شد در حالی که تعدادی از مردم حضور داشتند. عمر بن عبدالعزیز گفت: هیچ انسانی نزد خداوند گرامی‌تر از انسان مؤمن و نیکوکار نیست و از این آیه استدلال نمود که می‌فرماید:
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ خَيۡرُ ٱلۡبَرِيَّةِ٧﴾[البینة: ۷].
یعنی: «همانا کسانی که مؤمن‌اند و کارهای شایسته انجام می‌دهند، بهترین انسان‌ها هستند».
امیّه بن عمر و بن سعید نیز با نظریه‌ی عمر بن عبدالعزیز موافق بود، عراک بن مالک می‌گوید: هیچ کسی نزد خداوند از فرشتگان گرامی‌تر نیست. فرشتگان خادمان هردو جهان و پیام آوران پروردگار بسوی پیامبران هستند. و ایشان برای ادعای خود به این آیه استدلال نمود:
﴿وَقَالَ مَا نَهَىٰكُمَا رَبُّكُمَا عَنۡ هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةِ إِلَّآ أَن تَكُونَا مَلَكَيۡنِ أَوۡ تَكُونَا مِنَ ٱلۡخَٰلِدِينَ٢٠﴾[الأعراف: ۲۰].
یعنی: «ابلیس گفت: پروردگارتان شما را از این درخت باز نداشته است، مگر بدان خاطر که (اگر از این درخت بخورید) دو فرشته می‌شوید، و یا اینکه (جاودانه می‌گردید و) از زمره‌ی ساکنان همیشگی بهشت خواهید شد».
عمر بن عبدالعزیز به محمد بن کعب قرظی گفت: ای ابا حمزه! نظر تو چیست؟ گفت: خداوند آدم را گرامی داشته است، و با دست خود او را آفریده، و از روح خود در آن دمیده، و به فرشتگان را دستور داده تا او را سجده کنند، و از فرزندان او پیامبران را برگزیده است. و از میان انسان‌ها کسانی هستند که فرشتگان به زیارت آنان می‌روند.
محمد بن کعب با عمر بن عبدالعزیز در این موضوع موافق و به دلایل دیگری غیر از دلایل او استناد کرد.
آنچه که ابن کثیر از عمر بن عبدالعزیزسو جلساتش پیرامون این موضوع بیان نموده است، بیانگر خطا و اشتباه تاج الدین فرازی است که می‌گوید: این موضوع (برتری آدم بر فرشتگان) از بدعت‌های علم کلام است که علمای صدر اول اسلام و بعد از آن در این باره سخنی نگفته‌اند [۱۲۴].
این دیدگاه فرازی درست نیست؛ زیرا در صدر اول اسلام، حتی در دوران صحابه نیز در این باره سخن به میان آمده است. عبدالله بن سلامسمی‌گوید: خداوند هیچکس و هیچ مخلوقی را گرامی‌تر از محمّد صنیافریده است. پرسیده شد: حتی جبرئیل و میکائیل؟ در پاسخ خطاب به سؤال کننده فرمود: «أتدري ما جبرئيل وميكائيل؟» آیا جبرئیل و میکائیل چه کسانی هستند؟ آن‌ها از جمله مخلوقاتی هستند که مانند خورشید و ماه مسخرند، و خداوند هیچ مخلوقی را گرامی‌تر از محمّد نیافریده است [۱۲۵].
[۱۲۳] (البدایة و النهایة ۱/۵۸). [۱۲۴] شرح عقیده طحاویه (۳۳۹). [۱۲۵] (حاکم فی المستدرک نقل کرده، و با ذهبی آن را صحیح دانسته‌اند).