دنیای فرشتگان

حراست و پاسداری فرشتگان از انسان

خداوند می‌فرماید:

﴿سَوَآءٞ مِّنكُم مَّنۡ أَسَرَّ ٱلۡقَوۡلَ وَمَن جَهَرَ بِهِۦ وَمَنۡ هُوَ مُسۡتَخۡفِۢ بِٱلَّيۡلِ وَسَارِبُۢ بِٱلنَّهَارِ١٠ لَهُۥ مُعَقِّبَٰتٞ مِّنۢ بَيۡنِ يَدَيۡهِ وَمِنۡ خَلۡفِهِۦ يَحۡفَظُونَهُۥ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِۗ﴾[الرعد: ۱۰-۱۱].

یعنی: «کسی از شما که سخن را پنهان می‌دارد، و کسی که سخن را آشکار می‌سازد، و آن که در روز (به دنبال کار خود) روان می‌گردد، (برای خدا بی‌تفاوت و) یکسان می‌باشند. انسان دارای فرشتگانی است که به (نوبت عوض می‌شوند و) پیاپی از روبرو و از پشت سر (و از همه جوانب دیگر، او را می‌پایند و) به فرمان خدا از او مراقبت می‌نمایند».

مفسّر قرآن عبدالله بن عباسبمی‌گوید: منظور از ﴿مُعَقِّبَٰتٞ﴾همان فرشتگان مأمور خداوند هستند که خداوند آنان را گماشته تا انسان را از هر طرف حفاظت کنند، و هرگاه تقدیر الهی برای مرگ او فرا رسید، او را رها می‌کند.

مجاهد می‌گوید: «هیچ بنده‌ای نیست که فرشته‌ای بر او گماشته نشده باشد که انسان را در خواب و بیداری از آسیب انسان‌ها و جن‌های شرور و سایر گزندگان و درندگان حفاظت می‌کند. در دوران حفاظت هر چیزی نزد انسان بیاید، فرشته آن را عقب می‌راند جز چیزی که خداوند خواسته باشد، و آنگاه انسان مورد اصابت قرار می‌گیرد.

شخصی خطاب به علی بن ابی طالب سگفت: چند تن از قبیله‌ی مُراد در صدد کشتن تو هستند. حضرت علی سدر جواب اظهار داشت: با هر انسانی دو فرشته همراه است، و او را از هر ضرر و گزندی که در تقدیر او نیست حفاظت می‌کنند. هرگاه تقدیر خداوند فرا رسد، او را رها می‌کنند، همانا اجل قلعه‌ی استواری است. (یعنی تا مرگ فرا نرسد انسان در قلعه‌ی محکم اجل قرار دارد و چیزی نمی‌تواند به او آسیب برساند) [۴۱].

منظور از «مُعَقَّبَات» در سوره‌ی «رعد»، همان است که در آیه ۶۱ سوره انعام بدان اشاره شده است:

﴿وَهُوَ ٱلۡقَاهِرُ فَوۡقَ عِبَادِهِۦۖ وَيُرۡسِلُ عَلَيۡكُمۡ حَفَظَةً حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ تَوَفَّتۡهُ رُسُلُنَا وَهُمۡ لَا يُفَرِّطُونَ٦١﴾[الأنعام: ۶۱].

یعنی: «خداوند بر بندگان خود کاملاً چیره است. او مراقبانی (از فرشتگان را برای حسابرسی و نگارش اعمال شما) بر شما می‌فرستد و می‌گمارد (و آنان به کار خود با دقّت تمام تا دم مرگِ یکایک شما، مشغول می‌گردند) و چون مرگ یکی از شما فرا رسید، فرستادگان ما (از میان فرشتگان دیگر به سراغ او می‌آیند و) جان او را می‌گیرند، و (فرشتگان گروه اوّل و فرشتگان گروه دوم هیچکدام در مأموریت خود) کوتاهی نمی‌کنند».

بنابراین محافظان انسان او را تا زمان مرگ محافظت می‌کنند.

[۴۱] - البدایه و النهایه (۱/۵۴).