شرط پنجم، وقت نماز:
پرسش۳۰۹: منظور از وقت نماز چیست؟
پاسخ: برای ادای نماز شرط است که هر وقتی که برای آن مقرر گردیده، در همان وقت نماز خوانده شود، پیش از وقت، خواندن آن صحیح نیست. و بعد از وقت اگر خوانده شود اداء نمی‌شود، بلکه قضاء گفته می‌شود.
پرسش۳۱۰: در چند وقت نماز خواندن فرض است؟
پاسخ: ادای پنج نماز در پنج وقت از شبانه روز فرض است. علاوه بر آن، نماز وتر نیز واجب است.
پرسش۳۱۱: فرض، واجب، سنت، و نفل به چه چیزی گفته می‌شود و با هم چه فرقی دارند؟
پاسخ: «فرض» آن است که با دلیل قطعی ثابت شده است و در ثبوت آن هیچ گونه شک و تردیدی وجود ندارد. منکر فرضیت آن کافر و تارک بدون عذر آن فاسق و مستحق عذاب الهی محسوب می‌شود.
واجب آن است که با دلیل ظنی ثابت شده باشد. منکر آن کافر نمی‌شود. البته تارک بلا عذر آن فاسق و مستحق عذاب می‌شود.
«سنت» به عملی گفته می‌شود که: پیامبر اکرمجیا اصحاب کرام رضوان الله علیهم آن را انجام داده و یا به انجام آن امر کرده‌اند.
«نفل» به عملی گفته می‌شود که: ارزش و فضیلت آن در شریعت ثابت شده است. از انجام آن اجر و پاداش می‌رسد و از ترک آن عذاب و عتابی تعلق نمی‌گیرد. «نفل» را مستحب، «مَندُوب و تَطَوُّ‌ع» نیز می‌گویند.
پرسش۳۱۲: فرض دارای چند قسم می‌باشد؟
پاسخ: فرض دو قسم دارد:
۱- فرض عین
۲- فرض کفایه.
«فرض عین» آن است که انجام آن بر هر شخصی لازم و ضروری است، و اگر کسی بدون عذر شرعی آن را ترک کند، فاسق و گناهکار می‌شود. «فرض کفایه» آن است که اگر یکی دو نفر آن را انجام دهند، از عهده دیگران ساقط می‌شود و اگر هیچ کس آن را انجام نداد، همه مسئول و گناهکار می‌شوند.
پرسش۳۱۳: سنت دارای چند قسم است؟
پاسخ: سنت بر دو قسم است:
۱- سنت مؤ‌کده.
۲- سنت غیر مؤ‌کده.
«سنت مُؤَکده» آن است که پیامبر گرامی اسلام‌جهمیشه آن را انجام داده و یا به آن دستور داده است. هیچ گاه بدون عذر ترک نفرموده‌اند. ترک چنین سنتهایی و عادی شدن به ترک آنها شدیداً گناه و موجب ملامت است. سنت غیر مؤ‌کده عملی را گویند که: آن حضرت‌جغالباً آن را انجام می‌داده‌اند و گاهی هم بدون عذر ترک می‌کردند. بجای آوردن همیشگی این نوع سنتها، از انجام مستحبات ثواب بیشتری دارد. و از ترک آن گناهی لازم نمی‌شود. چنین سنتهایی را «سنن زواید» می‌گویند.
پرسش۳۱۴: فرق بین «حرام»، «مکروه تحریمی» و «تنزیهی» چیست؟
پاسخ: «حرام» به عملی گفته می‌شود که: ممانعت آن با دلیل قطعی ثابت گردیده است. مرتکب چنین عملی فاسق و مستحق عذاب و منکر آن کافر است.
«مکروه تحریمی» به فعلی گفته می‌شود که: ممانعت آن با دلیل ظنی ثابت شده است. منکر آن کافر نمی‌شود ولی مرتکب آن گناهکار می‌شود.
«مکروه تنزیهی» آن است که از ترک آن ثواب می‌رسد و از انجام آن گناهکار نمی‌شود، اما سزاوار و شایسته نیست که یک فرد مسلمان آن را انجام دهد.
پرسش۳۱۵: «مُبَاح» به چه چیزی گفته می‌شود؟
پاسخ: «مباح» به فعلی گفته می‌شود که: کردن و نکردن آن برابر است یعنی از کردن آن، ثوابی و از نکردن آن، گناهی نمی‌رسد.
پرسش۳۱۶: وقت نماز فجر از چه زمانی شروع می‌شود و تا چه وقتی ادامه دارد؟
پاسخ: در حدود یک ساعت و نیم پیش از طلوع آفتاب، در سمت مشرق در افق آسمان، نوعی سفیدی و روشنایی محسوس می‌شود که همانند ستونی از زمین بالا رفته و به طرف آسمان سر بر می‌آورد این روشنایی را «صبح کاذب» می‌گویند و تا اندک مدتی باقی مانده و سپس غایب می‌شود.
روشنایی دیگری نمایان می‌شود که تمام افق مشرق را فرا می‌گیرد و به صورت شکل مستطیلی بر تمام افق نمودار گشته و لحظه به لحظه بر روشنایی آن افزوده می‌شود. این روشنایی را «صُبحِ صَادِق» گویند. ابتدای وقت نماز فجر از ظاهر شدن صبح صادق آغاز می‌شود و تا پیش از طلوع آفتاب ادامه دارد. و به محض اینکه کناره خورشید از افق مشرق ظاهر شود، وقت نماز فجر به پایان می‌رسد.
پرسش۳۱۷: وقت مستحب نماز فجر چه زمانی است؟
پاسخ: هنگامی که هوا خوب روشن شود و در حدی وقت باقی باشد که نماز موافق با سنت به خوبی اداء شود. از اختتام نماز تا طلوع آفتاب هم باید در همان حد وقت باقی باشد. تا اگر به دلیلی نماز خوانده شده، فاسد شود باز در همان وقت مطابق سنت خوانده شود. خواندن نماز فجر در چنین وقتی مستحب و افضل است.
پرسش۳۱۸: وقت نماز ظهر را بیان کنید؟
پاسخ: پس از زوال آفتاب از خط نصف النهار هر منطقه وقت نماز ظهر شروع می‌شود و تا زمانی که سایه هر شیء بدون از سایه اصلی آن، دو برابر شود، ادامه دارد آنگاه وقت نماز ظهر به پایان می‌رسد.
پرسش۳۱۹: وقت مستحب نماز ظهر چه زمانی است؟
پاسخ: در فصل تابستان تا حدی نماز ظهر با تأخیر خوانده شود که شدت گرما از بین برود. و در فصل زمستان در اول وقت خواندن نماز مستحب است. ولی باید توجه داشت که نماز ظهر در هر حال در زمانی خوانده شود که سایه هر چیز بدون سایه اصلی آن به یک برابر برسد.
پرسش۳۲۰: وقت نماز عصر را بیان کنید؟
پاسخ: هنگامی که سایه هر چیز، علاوه از سایه اصلی آن، به اندازه دو برابر آن برسد، وقت نماز عصر شروع می‌شود و تا غروب آفتاب ادامه دارد. ولی چون آفتاب به افق نزدیک شود و شعاع آن زرد و ضعیف گردد، در چنین وقتی نماز مکروه است. بلکه باید پیش از آن، نماز عصر خوانده شود.
پرسش۳۲۱: وقت نماز مغرب چه زمانی است؟
پاسخ: پس از غروب آفتاب، وقت نماز مغرب، شروع می‌شود و تا غروب شفق ادامه دارد.
پرسش۳۲۲: «شَفَق» به چه چیزی گفته می‌شود؟
پاسخ: پس از غروب آفتاب در جانب مغرب در افق آسمان یک گونه سرخی نمایان می‌شود که آن را «شَفَق اَحمر» (شفق سرخ رنگ) می‌گویند. سپس آن سرخی زایل گشته و یک گونه سفیدی در افق ظاهر می‌شود که آن را «شَفَق اَبیض» (شفق سفید رنگ) گویند. سپس آن سفیدی هم زایل می‌شود و تمام آسمان یک رنگ و یک نواخت به نظر می‌رسد. وقت نماز مغرب تا پیش از زایل شدن شفق ابیض، باقی است.
پرسش۳۲۳: وقت مستحب نماز مغرب چه زمانی است؟
پاسخ: خواندن نماز مغرب در اول وقت مستحب است و تأخیر بدون عذر مکروه است.
پرسش۳۲۴: وقت نماز عشاء را بیان کنید؟
پاسخ: پس از زایل شدن شفق سفید رنگ، وقت نماز عشاء شروع می‌شود و تا پیش از طلوع صبح صادق، ادامه دارد.
پرسش۳۲۵: وقت مستحب نماز عشاء را بیان کنید؟
پاسخ: تأخیر نماز عشاء تا قبل از اینکه یک سوم شب بگذرد، مستحب است و تا نصف شب مباح و تا پس از آن مکروه است.
پرسش۳۲۶: وقت نماز وتر را بیان کنید؟
پاسخ: وقت نماز وتر همان وقت نماز عشاء است، لیکن خواندن وتر پیش از عشاء صحیح نیست. گویا وقت وتر پس از نماز عشاء است.
پرسش۳۲۷: تأخیر نماز وتر تا چه زمانی مستحب است؟
پاسخ: اگر کسی بر بیدار شدن خویش در آخر شب، اعتماد داشته باشد، برای وی مستحب است که نماز وتر را در آخر شب بخواند. لیکن اگر بر بیدار شدن خویش اطمینان ندارد، پیش از خوابیدن، خواندن نماز وتر بهتر است.