تعلیم الاسلام بر اساس فقه مذهب حنفی

فهرست کتاب

‌‌ركن‌ سوم‌ و چهارم‌ نماز، ركوع‌ و سجده‌:

‌‌ركن‌ سوم‌ و چهارم‌ نماز، ركوع‌ و سجده‌:

پرسش‌۳۶۹: کم‌ترین‌ مقدار رکوع‌ چقدر است؟

پاسخ: کم‌ترین‌ مقدار رکوع‌ آن‌ است‌ که‌ تا حدی‌ خم‌ شود که‌ دست‌هایش‌ به‌ زانوهایش‌ برسند.

پرسش‌۳۷۰: روش‌ مسنون‌ رکوع‌ چگونه‌ است؟

پاسخ: چنان‌ خم‌ شود که‌ سرش‌ با کمرش‌ برابر و مساوی‌ باشد و دستها را از پهلوها دور نگه‌ داشته، هر دو زانو را با هر دو دست‌ محکم‌ نگه‌ دارد.

پرسش‌۳۷۱: اگر بر اثر پیری‌ و ضعف‌ جسمی، کمر خمیده‌ای‌ باشد که‌ بدون‌ رکوع، همیشه‌ در حال‌ رکوع‌ است، چنین‌ کسی‌ چگونه‌ رکوع‌ کند؟

پاسخ: با سر خویش‌ اشاره‌ کند. یعنی‌ فقط‌ سر خویش‌ را مقداری‌ پایین‌ آورد رکوعش‌ صحیح‌ خواهد شد.

پرسش‌۳۷۲: «سجده» چیست؟

پاسخ: «سجده» به‌ معنای‌ گذاشتن‌ پیشانی‌ خویش‌ بر زمین‌ است. و در اصطلاح، عملی‌ را گویند که:‌ آدمی‌ به‌ منظور فروتنی‌ و تواضع، پیشانی‌اش‌ را به‌ پیشگاه‌ پروردگار عالمیان‌ بر زمین‌ می‌گذارد.

پرسش‌۳۷۳: اگر فقط‌ با پیشانی‌ یا بینی‌ خویش‌ سجده‌ کرد، آیا سجده‌اش‌ اداء می‌شود؟

پاسخ: اگر به‌ واسطه‌ عذری‌ چنین‌ کرد، جایز است‌ و بدون‌ عذر اگر بر پیشانی‌ خویش‌ بَسَنده‌ کرد سجده‌اش‌ اداء شده‌ ولی‌ مکروه‌ است. و بدون‌ عذر اگر بر بینی‌ در سجده‌ بسنده‌ کرد، سجده‌ اداء نخواهد شد.

پرسش‌۳۷۴: در هر رکعت، یک‌ سجده‌ فرض‌ است‌ یا دو سجده؟

پاسخ: هر دو سجده‌ فرض‌ هستند.

پرسش‌۳۷۵: اگر پیشانی‌ و بینی، هر دو زخمی‌ بودند چگونه‌ سجده‌ کند؟

پاسخ: در صورتی‌ که‌ توانایی‌ سجده‌ نداشته‌ باشد، فقط‌ با سرش‌ اشاره‌ کند کافی‌ است.

پرسش‌۳۷۶: پس‌ از سجده‌ اول‌ چقدر درنگ‌ کند و آنگاه‌ به‌ سجده‌ دوم‌ برود؟

پاسخ: کاملاً! بنشیند و سپس‌ به‌ سجده‌ دوم‌ برود.

پرسش‌۳۷۷: اگر در نماز عیدین‌ یا جمعه‌ یا به‌ علتی‌ دیگر، ازدحام‌ و تجمع‌ مردم‌ زیاد بود، بطوری‌ که‌ برای‌ سجده‌ جای‌ کافی‌ وجود نداشت‌ و هر شخص‌ بر پشت‌ نفری‌ که‌ در جلویش‌ قرار داشت، سجده‌ می‌کرد، جایز است‌ یا خیر؟

پاسخ: آری! جایز است.

پرسش‌۳۷۸: چه‌ مقدار نشستن‌ در قعده‌ اخیره‌ فرض‌ است؟

پاسخ: به‌ مقداری‌ که‌ «اَلتَّحِيَّات» کاملاً‌ خوانده‌ شود، یعنی‌ تا «عَبدُهُ‌ وَ‌رَسُولُهُ» نشستن‌ فرض‌ است.

پرسش‌۳۷۹: «قعده‌ أخيره» در چه‌ نمازهایی‌ فرض‌ است؟

پاسخ: قعده‌ اخیره، در تمام‌ نمازهای‌ فرض، سنت‌ و نفل، فرض‌ می‌باشد.

پرسش‌۳۸۰: «واجبات‌ نماز» به‌ چه‌ چیزهایی‌ گفته‌ می‌شود؟

پاسخ: «واجبات‌ نماز» به‌ اعمالی‌ گفته‌ می‌شود که:‌ انجام‌ آنها در نماز لازم‌ و ضروری‌ است. اگر یکی‌ از آنها بر اثر فراموشی، در نماز ترک‌ شود، برای‌ جبران‌ نماز باید سجده‌ سهو بجا آورده‌ شود و چنانچه‌ سجده‌ سهو بجا آورده‌ نشد، یا این‌ که‌ عمداً‌ واجبی‌ ترک‌ گردید، برگرداندن‌ آن‌ نماز، واجب‌ است.

پرسش‌۳۸۱: در نماز چند چیز واجب‌ است؟

پاسخ: در نماز چهارده‌ چیز واجب‌ است:

۱- خواندن‌ قرائت‌ در دو رکعت‌ اول‌ از نمازهای‌ فرض.

۲- خواندن‌ سوره‌ فاتحه‌ در تمام‌ رکعات‌ نمازها به‌ استثنای‌ رکعت‌ سوم‌ و چهارم‌ نمازهای‌ فرضی.

۳- خواندن‌ سوره‌ با یک‌ آیه‌ بزرگ‌ یا سه‌ آیه‌ کوچک‌ پس‌ از سوره‌ فاتحه‌ در دو رکعت‌ اول‌ نمازهای‌ فرضی‌ و در تمام‌ رکعات‌ نمازهای‌ واجب، سنت‌ و نفل.

۴- خواندن‌ سوره‌ فاتحه‌ پیش‌ از سوره.

۵- رعایت‌ ترتیب‌ میان‌ قرائت، رکوع، سجده‌ها و رکعات‌ نماز.

۶- «قَومَه» یعنی‌ برخاستن‌ از رکوع‌ و کاملاً‌ ایستادن.

۷- «جَلسَه» یعنی‌ نشستن‌ کامل‌ در میان‌ هر دو سجده.

۸- «تعدیل‌ ارکان» یعنی‌ بجا آوردن‌ رکوع، سجده‌ و غیره‌ با آرامش‌ خاطر و اطمینان‌ کامل.

۹- «قعده‌ اُولى» یعنی‌ به‌ مقدار تشهد پس‌ از ادای دو رکعت‌ از نمازهای‌ سه‌ رکعتی‌ و چهار رکعتی‌ نشستن.

۱۰- خواندن‌ تشهد در هر دو قعده.

۱۱- خواندن‌ قرائت‌ با صدای‌ بلند برای‌ امام‌ در نمازهای‌ فجر، مغرب، عشاء، جمعه، عیدین، تراویح‌ و وتر در رمضان. و خواندن‌ آهسته‌ در نمازهای‌ ظهر، عصر و غیره.

۱۲- به‌ پایان‌ رسانیدن‌ نماز با جمله‌ «السلام‌ عليكم».

۱۳- گفتن‌ تکبیر در نماز وتر برای‌ قنوت‌ و خواندن‌ قنوت.

۱۴- گفتن‌ تکبیر زواید در نماز هر دو عید.