بيان كفر و شرك:
پرسش۴۲۸: «کفر» و «شرک» به چه چیزی گفته می‌شود؟
پاسخ: به هر چیزی که ایمان آوردن به آن فرض و ضروری باشد، انکار آن «کفر» است. مثلاً اگر کسی خداوند را قبول نداشته باشد، یا صفات او را منکر شود، و یا معتقد به تعدد خدایان باشد، فرشتگان را انکار کند، یا یکی از کتاب‌های آسمانی را قبول نکند یا پیامبری را قبول نکند یا منکر تقدیر و قیامت باشد، یا یکی از احکامهای قطعی و یقینی را منکر شود، یا سخن و خبر حضرت رسول اکرم‌جرا انکار نموده و دروغ پندارد در تمام موارد یاد شده، کافر می‌شود.
«شرک» یعنی با ذات و یا صفات خداوند کسی یا چیزی را شریک کردن.
پرسش۴۲۹: شریک گرفتن با ذات خداوند متعال یعنی چه؟
پاسخ: با ذات خداوند شریک قایل شدن یعنی این که به وجود بیش از یک خدا و یک معبود، معتقد بودن مانند مسیحیان که به واسطه قایل بودن به سه خدا، مشرک هستند.
زردشتی‌ها به واسطه معتقد بودن به دو خدا مشرک، و هندوها به واسطه معتقد بودن به خدایان متعدد، «مشرک» هستند.
پرسش۴۳۰: شریک و همتا قرار دادن در صفات خداوند چگونه است
پاسخ: صفتی که برای خداوند ثابت است، ثابت کردن آن برای دیگران نیز شرک است. چون در هیچ مخلوقی چه «پیامبر» باشد و یا «فرشته»، «ولی»، «شهید»، «امام» و غیره صفتی همانند صفات خداوند، وجود ندارد.
پرسش۴۳۱: «شرک في‌الصفات» دارای چند قسم است؟
پاسخ: اقسام بسیاری دارد که در اینجا به بیان چند قسم آن بسنده می‌کنیم:
۱- شرک «در قُدرَت» یعنی صفت قدرت را که برای خداوند ثابت است، برای دیگران ثابت کردن. مانند این که: معتقد بود که در قدرت و توان فلان پیامبر، ولی، شهید، امام و غیره فرود آوردن باران یا شفا دادن یا فرزند دادن، یا میراندن هست، یا می‌توانند نوعی نفع و ضرر به مخلوقات برسانند، همه اینها شرک است.
۲- شرک «در عِلم» یعنی صفت علم را که برای خداوند ثابت است، برای دیگران ثابت کردن و چنین پنداشتن که فلان پیامبر یا امام یا شخص دیگر همانند خداوند، «عالم غیب» است. یا علم به تمام مسایل جزیی دارد، یا از تمام احوال ما آگاه است یا به مسایل حاضر و آینده علم و آگاهی دارد تمام این عقیده‌ها «شرک» است.
۳- شرک «در شنیدن و دیدن» یعنی دو صفت، «سَمع و بَصَر» که مختص خداوند اند، برای کسی ثابت کردن و چنین معتقد بودن که فلان انسان (در هر مقامی که باشد) تمام حرفها و صحبتهای ما را چه از دور و چه از نزدیک می‌شنود یا کارهای ما را از هر جا که باشد، مشاهده می‌کند و زیر نظر دارد، همه اینها شرک‌اند.
۴- شرک «در حکم» یعنی همانند خداوند کسی دیگر را حاکم دانستن و دستورهای او را مانند احکام خداوند دانستن و پذیرفتن.
مثلاً کسی دستور داد که این کار را پیش از نماز عصر باید انجام دهی. این دستور وی را چنان مهم و قابل توجه دانستن که به خاطر اجرای آن، نماز عصر که یکی از احکام و فرایض خداوندی است، قضاء شود. و یا در وقت مکروه خوانده شود و هیچ باک و هراسی از این مسئله هم نداشته باشد، این عمل یک نوع شرک است.
۵- شرک «در عبادت» یعنی کسی دیگر را همانند خداوند شایسته عبادت دانستن. مثلاً سجده یا رکوع کردن برای یک انسان، یا طواف و سجده قبر یک انسان (ولو اینکه پیامبر و امام هم باشد). یا روزه گرفتن به نام پیامبر، امام، ولی و غیره، یا ذبح گوسفند به نام و به خاطر آنها.
تمام این موارد در «شرک فی العبادت» داخل‌اند.
پرسش۴۳۲: علاوه بر امور بیان شده، اعمال شرک‌آمیز دیگری هم وجود دارد یا خیر؟
پاسخ: آری، اعمال بسیاری هستند که در آنها احتمال شرک موجود است، و اجتناب از آن لازم است. قسمتی از آنها به شرح زیر می‌باشد.
۱- تحقیق و پرسیدن مسایل غیبی از «کاهنان» و «منجم‌ها».
۲- مراجعه به فال گیران و فال گرفتن از آنها.
۳- بردن نذرها بر سر قبرها.
۴- به نام غیر خدا قسم خوردن.
۵- بدون ضرورت شرعی عکس گرفتن و یا تعظیم و اکرام عکسها و مجسمه‌ها.
۶- مشکل گشا دانستن کسی غیر از خدا، و ندأ کردن او.
۷- برپایی مجالس و جشن بر سر قبرها و تقسیم شیرینی و غیره در آنجا.