تعلیم الاسلام بر اساس فقه مذهب حنفی

فهرست کتاب

‌مصارف‌ زکات:‌

‌مصارف‌ زکات:‌

پرسش‌۶۵۶: هدف‌ از «مَصارِفِ‌ زَکات» چیست؟

پاسخ: به‌ کسی‌ که‌ شرعاً‌ استحقاق‌ زکات‌ گرفتن‌ را داشته‌ باشد، «مَصرَفِ‌ زکات» می‌گویند.

پرسش‌۶۵۷: «مصارف‌ زکات» چه‌ کسانی‌ هستند؟

پاسخ: در عصر حاضر مصارف‌ زکات‌ به‌ شرح‌ زیر می‌باشند:

۱- فقرا یعنی‌ کسانی‌ که‌ دارای‌ مال‌ و وسایل‌ اندکی‌ هستند، ولی‌ مالک‌ نصاب‌ نیستند.

۲- مساکین، کسانی‌ که‌ هیچ‌ چیزی‌ ندارند.

۳- بدهکاران، کسانی‌ که‌ مقروض‌اند چنانکه‌ پس‌ از ادای بدهی‌های‌ خویش، مالی‌ در حد نصاب‌ برایشان‌ باقی‌ نمی‌ ماند.

۴- مسافران، که‌ در حال‌ سفر تهی‌ دست‌اند. در حد رفع‌ نیاز می‌توانند زکات‌ بگیرند.

پرسش‌۶۵۸: دادن‌ زکات‌ به‌ مدارس‌ دینی‌ و حوزه‌های‌ علمیه‌ جایز است‌ یا خیر؟

پاسخ: آری، دادن‌ زکات‌ به‌ طلاب‌ علوم‌ دینی‌ و به‌ مسئولین‌ مدارس‌ با این‌ هدف‌ که‌ به‌ مصرف‌ طلاب‌ برسانند، جایز است.

پرسش‌۶۵۹: به‌ چه‌ کسانی‌ زکات‌ دادن‌ جایز نیست؟

پاسخ: به‌ افراد ذیل‌ زکات‌ دادن‌ جایز نیست:

۱- به‌ غنی‌ و ثروتمند که‌ زکات‌ بر خودش‌ فرض‌ است‌ و یا برابر با یک‌ نصاب، مالی‌ در نزد او موجود است‌ که‌ از مایحتاج‌ اساسی‌ وی‌ زاید است، مثلاً‌ در نزد کسی‌ ظروف‌ اضافی‌ معادل‌ قیمت‌ یک‌ نصاب‌ موجود است، برای‌ وی‌ گرفتن‌ زکات‌ جایز نیست. گرچه‌ در خود آن‌ ظرفها زکات‌ لازم‌ نمی‌شود.

۲- به‌ سید و بنی‌هاشم‌ و مراد از بنی‌هاشم‌ فرزندان‌ حضرت‌ حارث‌ بن‌ عبدالمطلب، حضرت‌ جعفر، حضرت‌ عقیل، حضرت‌ عباس، حضرت‌ علیش‌ می‌باشند.

۳- پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ، هر چند بالا روند.

۴- فرزند، نوه، هر چند پایین‌تر قرار داشته‌ باشند.

۵- زن‌ و شوهر هم‌ به‌ یکدیگر نمی‌ توانند زکات‌ بدهند.

۶- کفار و مشرکان.

۷- فرزندان‌ غیر بالغ‌ اغنیاء و ثروتمندان.

پرسش‌۶۶۰: مصرف‌ زکات‌ در چه‌ مواردی‌ جایز است؟

پاسخ: در مواردی‌ که‌ استحقاق‌ ملکی‌ و تصرفی‌ وجود نداشته‌ باشد مانند:

کفن‌ و دفن‌ میت، ادای قرض‌ میت، ساختن‌ مساجد، مدارس، خرید لوازم‌ برای‌ مسجد، ساختن‌ پل، حفر چاه‌ و غیره.

پرسش‌۶۶۱: اگر کسی‌ یک‌ باب‌ منزل‌ دارد که‌ در آن‌ سکونت‌ دارد، یا آن‌ را به‌ اجاره‌ داده‌ است‌ و به‌ جز آن‌ دیگر منبع‌ درآمدی‌ ندارد، به‌ چنین‌ شخصی‌ دادن‌ زکات‌ جایز است‌ یا خیر؟

پاسخ: جایز است. چون‌ منزل‌ جزو نیازهای‌ اساسی‌ وی‌ می‌باشد البته‌ هنگامی‌ که‌ اضافه‌ بر نیازهای‌ اساسی، کالایی‌ داشته‌ باشد که‌ قیمت‌ آن‌ در حد نصاب‌ برسد، گرفتن‌ زکات‌ برای‌ وی‌ جایز نمی‌شود.

پرسش‌۶۶۲: اگر شخصی‌ مستحق‌ زکات‌ تشخیص‌ داده‌ شد و به‌ وی‌ زکات‌ داده‌ شد، سپس‌ معلوم‌ گشت‌ که‌ سید یا ثروتمند بوده‌ یا مستحق‌ زکات‌ نبوده‌ است. در چنین‌ صورتی‌ زکات‌ ادا شده‌ یا خیر؟

پاسخ: آری! اداء شده‌ است‌ و ادای آن، دوباره‌ واجب‌ نیست.

پرسش‌۶۶۳: به‌ چه‌ کسانی‌ دادن‌ زکات‌ بهتر است؟

پاسخ: نخست‌ به‌ خویشاوندان‌ و نزدیکان‌ خویش‌ مانند: برادر، خواهر، برادرزاده، خواهرزاده، عمو، عمه، خاله، دایی، پدر زن، برادر زن، داماد و غیره‌ به‌ شرطی‌ که‌ نیازمند و مستحق‌ زکات‌ باشند. دادن‌ زکات‌ به‌ چنین‌ کسانی‌ اجر و مزد بسیار دارد. پس‌ از آنها به‌ همسایه‌ یا هم‌ شهریهای‌ خویش‌ که‌ مستحق‌ باشند. سپس‌ به‌ جایی‌ که‌ نفع‌ دینی‌ بیشتری‌ در آنجا وجود دارد مانند: مدارس، طلاب‌ علوم‌ دینی‌ و غیره‌.