صدقه فطر:
پرسش۶۶۴: «صدقه فطر» به چه چیزی می‌گویند؟
پاسخ: فطر به معنای روزه خوردن و یا روزه نگرفتن است. خداوند بر بندگان خویش صدقه‌ای مقرر فرموده است که پس از پایان یافتن ماه مبارک رمضان در مقابل افطار از روزه رمضان به عنوان سپاسگزاری از خداوند متعال باید آن را پرداخت کرد. و به آن «صدقه فطر» می‌گویند. اولین روز بعد از رمضان را به خاطر همان ذوق و خوشی افطار از روزه، عید فطر می‌نامند.
پرسش۶۶۵: «صدقه فطر» بر چه کسانی واجب می‌شود؟
پاسخ: بر هر مسلمان آزاد که مالک مقدار نصاب باشد، صدقه فطر واجب است.
پرسش۶۶۶: نصاب صدقه فطر همان نصاب زکات است یا خیر؟
پاسخ: یکی است. البته در نصاب زکات و نصاب صدقه فطر این فرق موجود است که: برای فرضیت زکات وجود نقره، طلا یا مال تجارت الزامی است، و برای وجوب صدقه فطر این سه چیز خصوصیتی ندارند. و هر نوع مالی در نصاب صدقه فطر قیمت گزاری و به آن اضافه می‌شود تا یک نصاب کامل به دست آید. ولی اضافه بودن بر نیازهای اساسی و وام در هر دو نصاب شرط است.
پس اگر نزد کسی لباس‌هایی یا ظروف و لوازم خانگی اضافه بر نیاز و استفاده روز مره وجود داشت، یا دارای منزلی خالی یا دیگر اسباب و وسایلی بود که از نیازهای اساسی وی اضافه بودند و قیمت آنها در حد نصاب یا بیش از آن می‌رسید، در چنین مالی زکات فرض نیست ولی صدقه فطر واجب است. در نصاب صدقه فطر گذشت یک سال لازم نیست بلکه اگر در همان یک روز مالک نصاب شود، صدقه فطر واجب است.
پرسش۶۶۷: صدقه فطر از طرف چه کسانی باید داده شود؟
پاسخ: بر هر کسی که مالک نصاب باشد لازم است که از طرف خویش و فرزندان نابالغ خویش صدقه فطر بدهد. ولی اگر فرزندان غیر بالغ، خودشان مال و سرمایه داشتند، از اموال خودشان صدقه فطر داده شود.
پرسش۶۶۸: کسی که روزه نگرفته است صدقه فطر بر وی لازم است یا خیر؟
پاسخ: آری، در صورتی که مالک نصاب باشد لازم است.
پرسش۶۶۹: وقت وجوب صدقه فطر چه زمانی آغاز می‌شود؟
پاسخ: پس از طلوع صبح صادق روز عید فطر وقت وجوب آن شروع می‌شود. لذا هر کسی که پیش از صبح صادق روز عید بمیرد، صدقه فطر بر او لازم نشده است. و فرزندی که پیش از صبح صادق متولد شود، از طرف او باید صدقه فطر داده شود.
پرسش۶۷۰: ادای صدقه فطر پیش از روز عید در ماه رمضان جایز است یا خیر؟
پاسخ: جایز است.
پرسش۶۷۱: بهترین روش ادای صدقه فطر چگونه است؟
پاسخ: در روز عید پیش از اینکه به طرف مصلی رفت مستحب است که صدقه فطر اداء شود و اگر بعد از نماز اداء کرد جایز است. و تا وقتی که آن را اداء نکرده است از ذمه‌اش ساقط نمی‌شود.
پرسش۶۷۲: مقدار صدقه فطر چقدر و نوع آن چیست؟
پاسخ: مقدار صدقه فطر نصف صاع گندم (۲/۲۵۰) کیلوگرم) و یا یک صاع جو، خرما یا قیمت معادل آن است.
پرسش۶۷۳: صدقه فطر یک نفر را به یک فقیر می‌توان داد و یا اینکه میان چند نفر تقسیم شود؟
پاسخ: به یک یا چند فقیر جایز است. و اگر صدقه فطر چند نفر به یک نفر داده شود نیز جایز است.
پرسش۶۷۴: صدقه فطر باید به چه کسانی داده شود؟
پاسخ: مستحق صدقه فطر کسانی هستند که مستحق زکات می‌باشند و به کسانی که مستحق زکات نیستند، دادن صدقه فطر جایز نیست.
پرسش۶۷۵: کسانی که بر آنها صدقه فطر واجب است می‌توانند زکات یا صدقه فطر بگیرند یا خیر؟
پاسخ: خیر، گرفتن هیچگونه صدقه واجب برای آنها جایز نیست.
ترجمه تعلیم الإسلام در ساعت ۴ روز سه شنبه۷۰ / ۶ / ۱۹
برابر با۳۰ صفر ۱۴۱۲ ﻫ به پایان رسید
فالحمد لله.
هوامش:
۱- برای آگاهی بیشتر از سیمای درخشان مولانا به کتاب «نزهة الخواطر» نوشته علامه عبدالحی اللکنوی پدر نویسنده و دانشمند معاصر هند، استاد سید أبوالحسن ندوی رحمه الله مراجعه شود.
۲- مساحت یک درهم مساوی با شش سانتیمتر مربع- مترجم
۳- چنانکه شاعر می‌گوید:
کار شیطان می‌کند نامش ولی
گر ولی اینست لعنت بر ولی
۴- یعنی قیمت۶۱۲/۳۵ گرم نقره به نرخ روز برایش نصاب اولیه قرار می‌گیرد.