تعلیم الاسلام بر اساس فقه مذهب حنفی

فهرست کتاب

‌بيان‌ ساير گناهان:‌

‌بيان‌ ساير گناهان:‌

پرسش‌۴۳۵: علاوه‌ بر «کفر»، «شرک» و «بدعت» دیگر چه‌ کارهایی‌ گناه‌ هستند؟

پاسخ: گناهان‌ بسیاری‌ وجود دارد مانند:

دروغ‌ گفتن، نماز نخواندن، روزه‌ نگرفتن، زکات‌ ندادن، با وجود مال‌ و توانایی‌ بر حج، حج‌ نکردن. شراب‌ خوردن، دزدی، زنا، غیبت، شهادت دروغین، زدن‌ و اذیت‌ کردن‌ کسی‌ به‌ ناحق، نمامی‌ و سخن‌ چینی، مکاری‌ و حیله‌ گری، تخلف‌ و سرپیچی‌ از دستور والدین‌ و استاد، قرار دادن‌ عکس‌ و تصویر جاندار و مجسمه‌ در خانه‌ها و مغازه‌ها، خیانت‌ در امانت، حقیر شمردن‌ و حقیر دانستن‌ مردم، قمار بازی، فحش‌ و دشنام‌ دادن، ربا و سود خوردن‌ و دادن، تراشیدن‌ ریش، پایین‌ بودن‌ شلوار از قوزک‌ پاها، اسراف‌ و تبذیر. علاوه‌ بر امور مذکور، گناهان‌ دیگری‌ هم‌ وجود دارد که‌ در کتاب‌های‌ بزرگتر به‌ تفصیل‌ ذکر شده‌اند.

پرسش‌۴۳۶: آدم‌ گناهکار مسلمان‌ است‌ یا خیر؟

پاسخ: اگر گناه‌ در حد کفر و شرک‌ باشد، مسلمان‌ نیست، و کسی‌ که‌ مرتکب‌ بدعتی‌ بشود، مسلمان‌ است‌ ولی‌ اسلام‌ و ایمان‌ وی‌ بسیار ناقص‌ و ضعیف‌ است. چنین‌ شخصی‌ را «مُبتَدِ‌ع‌ و بدعتی» می‌نامند.

و کسی‌ که‌ علاوه‌ بر کفر و شرک‌ و بدعت، مرتکب‌ گناه‌ کبیره‌ای‌ شود، مسلمان‌ ناقص‌ است، که‌ آن‌ را «فاسق» می‌گویند.

پرسش‌۴۳۷: اگر از کسی‌ گناهی‌ صادر شود راه‌ دوری‌ از عذاب‌ و عواقب‌ آن‌ چیست؟

پاسخ: خداوند گناهان‌ را با «توبه» می‌آمرزد.

توبه، عبارت‌ از این‌ است‌ که‌ انسان‌ بر گناه‌ خویش‌ شرمنده‌ و پشیمان‌ شود و در محضر خداوند، زاری‌ و گریه‌ کند و عفو و آمرزش‌ خویش‌ را طلب‌ کند و در دل‌ خویش‌ عهد کرده‌ و متعهد شود که‌ دیگر هیچوقت‌ گناهی‌ انجام‌ ندهد. باید متوجه‌ و مواظب‌ بود که‌ توبه‌ فقط‌ با زبان‌ بدون‌ باز آمدن‌ و خودداری‌ از گناه‌ اعتبار و ارزشی‌ ندارد و توبه‌ واقعی‌ به‌ شمار نمی‌آید.

پرسش‌۴۳۸: آیا از توبه‌ تمام‌ گناهان‌ معاف‌ می‌شوند؟

پاسخ: گناهانی‌ که‌ حقوق‌ بندگان‌ به‌ آنها وابسته‌ نیست‌ و فقط‌ تخلف‌ از دستورهای‌ خداوند شده‌ است، بر اثر توبه‌ معاف‌ می‌شوند زیرا توبه‌ واقعی‌ از کافر و مشرک‌ هم‌ قبول‌ می‌شود و کفر و شرک‌ را از بین‌ می‌برد. البته‌ گناهانی‌ که‌ نتیجه‌ تخلف‌ از حقوق‌ بندگان‌ باشد، مانند: خوردن‌ مال‌ یتیم، به‌ کسی‌ تهمت‌ زدن، یا بر کسی‌ ظلم‌ کردن‌ و غیره، چنین‌ گناهانی‌ را «حُقُوقُ‌ العِباد» (حقوق‌ بندگان) می‌گویند، که‌ فقط‌ با توبه‌ محض‌ معاف‌ نمی‌شوند، بلکه‌ لازام‌ و ضروری‌ است‌ که‌ نخست، حقوق‌ بندگان‌ را پرداخت‌ و تسویه‌ حساب‌ کامل‌ نمود، آنگاه‌ در محضر خداوند توبه‌ کرد.

پرسش‌۴۳۹: توبه‌ تا چه‌ وقتی‌ قابل‌ قبول‌ است؟

پاسخ: توبه‌ فقط‌ در حین‌ مرگ‌ که‌ فرشته‌ مرگ‌ فرا می‌رسد و نَفَس‌ تا به‌ حلقوم‌ می‌رسد، قبول‌ نمی‌شود، بیش‌ از آن‌ در هر موقعی‌ توبه‌ قبول‌ می‌شود.

پرسش‌۴۴۰: آدم‌ گناهکار اگر بدون‌ توبه‌ بمیرد به‌ بهشت‌ می‌رود یا خیر؟

پاسخ: آری! بجز کافر و مشرک‌ تمام‌ گناهکاران‌ پس‌ از اینکه‌ به‌ کیفر گناهانشان‌ برسند، به‌ بهشت‌ برده‌ می‌شوند و این‌ هم‌ ممکن‌ است‌ که‌ خداوند به‌ استثنای‌ کفر و شرک، بقیه‌ گناهکاران‌ را بدون‌ کیفر و عذاب‌ بر اثر شفاعت‌ یا بدون‌ شفاعت‌ هم‌ به‌ بهشت‌ ببرد و گناهانشان‌ را مورد عفو و بخشش‌ قرار دهد.

پرسش‌۴۴۱: به‌ شخص‌ مرده، دوستان، خویشاوندان‌ و عزیزان‌ وی‌ در دنیا می‌توانند نفعی‌ برسانند یا خیر؟

پاسخ: آری، نتیجه‌ عبادت‌ بدنی‌ و مالی‌ به‌ مرده‌ می‌رسد، یعنی‌ افرادی‌ که‌ در دنیا هستند اگر کار نیکی‌ انجام‌ دهند، مثلاً: قرآن‌ تلاوت‌ کنند، یا بر پیامبر درود بفرستند، در راه‌ خدا صدقه‌ کنند، گرسنه‌ای‌ را طعام‌ بدهند و بر میت‌ ایصال‌ ثواب‌ کنند، ثواب‌ آنها به‌ میت‌ خواهد رسید. البته‌ برای‌ چنین‌ ایصال‌ ثوابی‌ شیئی‌ معین، وقت‌ معین، فرد معین‌ تعیین‌ نشده‌ است‌ و خود انسان‌ هم‌ نباید تعیین‌ کند، بلکه‌ هرچه‌ صدقه‌ کند در هر وقت‌ که‌ عبادتی‌ انجام‌ دهد و در هر مقداری‌ هم‌ که‌ باشد صحیح‌ است‌ و ثوابش‌ به‌ مرده‌ می‌رسد، پیروی‌ و اتباع‌ از رسوم‌ و بدعات‌ یا به‌ خاطر نام‌آوری‌ و تظاهر، چیزی‌ دادن‌ یا مراسم‌ دعوت‌ و طعام‌ برپا کردن، گذشته‌ از اینکه‌ اصلاً‌ ثوابی‌ ندارد، به‌ عکس، موجب‌ و سبب‌ ناخشنودی‌ خداوند متعال‌ خواهد شد.