مطلب دوم: ظهور و گسترش مواد مخدر در کشورهای اسلامی
به طور دقیق نمی‌توان آغاز ظهور مواد مخدر در کشورهای اسلامی را تخمین زد، زیرا منابع در دست، نسبت به تاریخ ظهور آن در بلاد مسلمین اختلاف دارند.
شیخ الإسلام ابن تیمیه معتقد بر این است که آغاز ظهور حشیش در بین مسلمانان در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم می‌باشد، آنگاه که دولت تاتاری‌ها غلبه پیدا کرد، ظهور حشیش همراه بود با غلبۀ شمشیر چنگیز خان مغول بر کشورهای اسلامی که در اثر بروز گناهان به وقوع پیوست.
رأی امام زرکشی بر این است که تاریخ ظهور حشیش به سال ۵۵۰ هـ. برمی‌گردد. او می‌گوید: «گفته شده که ظهور آن بر دست حیدر در حدود سال ۵۵۰ بوده است، از این سبب آن را «حیدریه» نامیده‌اند. صورت ظهورش این است که چون حیدر از همراهانش فرار نمود، سرگردان با این بوته برخورد نمود و دید که بدون وجود باد برگ‌هایش تکان می‌خورند، با خود فکر کرد که این راز در درون آن نهفته است. سپس از برگ‌هایش کند و خورد، و هنگامی که به سوی یارانش برگشت، به آن‌ها اطلاع داد که او در آن رازی نهفته دیده است، و آنان را به خوردنش دستور داد» [۶].
اما ذهبی می‌گوید: نخستین ظهور تاتاریان در کشورهای اسلامی در سال ۶۰۶ هـ. بوده است [٧].
مقریزی بر این باور است که ظهور حشیش در سال ۶۱۸ هـ. به وسیلۀ حیدر مرشد فقرای متصوفه پدید آمد و به این سبب آن را «حشيشة الفقراء»گفته‌اند [۸].
اما ابن کثیر/در حوادث سال ۴٩۴ هـ. می‌نویسد: حسن بن صباح رهبر طایفۀ حشاشین، دو مادۀ جوز و شونیز را با عسل آمیخته به کسانی می‌داد که دعوت او را می‌پذیرفتند تا مزاج آن‌ها سوخته و مغزشان فاسد گردد و از او اطاعت کنند و حتی بیشتر از اطاعت پدر و مادر مطیع او باشند. پس به وقت ظهور این طایفه این نوع از مخدرات شناخته شد [٩].
به هرحال، چه مسلمانان از قدیم با مواد مخدر آشنا شده باشند و چه به تازگی، مهم‌تر از همه آن وضیعتی است که اکنون به آن مواجه شده‌اند و همۀ مردم چون ملخ بر آن روی آورده‌اند چه از نظر کشت و چه از نظر تجارت و استعمال.
علت همۀ این‌ها دوری از منهج الهی، انحراف از صراط مستقیم و سرازیر شدن آنان به سوی دنیا و لذت و شهوات آن است. کسانی در طول و عرض ممالک اسلامی پیدا شده‌اند که در ترویج و گسترش این سم قاتل از پا نمی‌نشینند، و سعادت موهوم آنی خویش را بر بدبختی و هلاکت دیگران بنا می‌کنند.
هرکسی که دست به این سم مهلک بزند، چه از نظر کشت، و تجارت و خرید و فروش و چه از نظر استعمال، در حق خود و جامعه مرتکب جرم شده است و باید جلو دست او را گرفت حتی اگر به مرگ او تمام شود، تا جامعه در امن قرار گیرد و بازیگران مجرم آن را ملعبۀ خویش قرار ندهند.
شیخ محمد بن حسین مالکی می‌گوید: «ائمه مجتهدین و علمای دیگر سلف بر گیاه معروف به حشیش بحث نکرده‌اند، زیرا در زمان آنان وجودی نداشته است، و هنگامی که در اواخر قرن ششم پدید آمد و در قلمرو تاتاریان گسترش یافت، مورد بحث علماء قرار گرفت. علقمی در شرح جامع گفته است: حکایت کرده‌اند که مردی عجمی به قاهره آمد و بر حرمت حشیش دلیل خواست، و برای این موضوع جلسه‌ای برگزار کرد که علمای آن زمان در آن حضور بهم رسانیدند. حافظ زین الدین عراقی/به حدیث حضرت ام سلمهل«نَهَي رَسُولُ اللَّهِ جعَنْ كُلِّ مُسْكِرٍ وَمُفَتِّرٍ»یعنی، «رسول خدا جاز استعمال هر مسکر و مفتر (سست‌کننده) نهی فرمود). استدلال کرد و حاضرین در جلسه را در شگفت آورد...» [۱۰].
[۶] زهرالعریش في تحریم الحشیش، تألیف: بدرالدین زرکشی، تحقیق احمد فرج، ص ٩۰. [٧] دول الإسلام، شمس الدین ذهبی، ج ۲، ص ۱۱. [۸] الخطط للمقریزی، ج ۲، ص ۵۱٧. [٩] البدایه والنهایة لابن کثیر، ج ۱۲، ص ۱۵٩. [۱۰] تهذیب الفروق بهامش الفروق، ج ۱، ص ۲۱۶.