حدیث هجدهم: عدم وجوب جمعه بر بادیهنشینان
عائشهلروایت کرده است: «كَانَ النَّاسُ یَنْتَابُونَ یَوْمَ الْجُمُعَةِ مِنْ مَنَازِلِهِمْ وَالْعَوَالِیِّ فَیَأْتُونَ فِی الْغُبَارِ یُصِیبُهُمْ الْغُبَارُ وَالْعَرَقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُمْ الْعَرَقُ فَأَتَى رَسُولَ اللَّهِ جإِنْسَانٌ مِنْهُمْ وَهُوَ عِنْدِی فَقَالَ النَّبِیُّ جلَوْ أَنَّكُمْ تَطَهَّرْتُمْ لِیَوْمِكُمْ هَذَا.» [۴۱]«مردم از خانههایشان و حومۀ مدینه روز جمعه (برای ادای نماز جمعه) یکی پس از دیگری میآمدند و از میان گرد و غبار میگذشتند و آلوده به غبار و عرق میشدند به گونه-ای که از (بدن) آنها عرق خارج میشد و یکی از آنها پیش پیامبر خدا جآمد در حالی که پیامبر جپیش من بود. پیامبر جفرمودند: شما را چه میشد که خود را پاک می-کردید.»
وعوالی مکانیهای خارج از مدینه بوده که حدود چهار مایل (شش کیلومتر) از شهر فاصله داشته است. [۴۲]
این فرموده نشان میدهد که نماز جمعه بر بادیه نشینان و کسانی که خارج از آبادانی زندگی میکنند واجب نیست؛ زیرا اگر واجب میبود رسول الله جآنان را امر میفرمود که جمعه بخوانند ولی به آنان چیزی نفرمود؛ و آنان هم برای اینکه فضیلت نماز پشت سر پیامبر جرا از دست ندهند مختارانه در جمعه حضور پیدا می-کردند.
[۴۱] (صحیح): بخاری (ش۹۰۲) / مسلم (ش۱۹۹۵) / ابوداود (ش۱۰۵۷) از طریق (احمد بن صالح واحمد بن عیسی وهارون بن سعید) روایت کردهاند: «حدثنا أحمد بن صالح قال حدثنا عبد الله بن وهب قال أخبرنی عمرو بن الحارث عن عبید الله بن أبی جعفر أن محمّد بن جعفر بن الزبیر حدثه عن عروة بن الزبیر عن عائشة زوج النبی صلى الله علیه وسلم قالت كان الناس ینتابون یوم الجمعة من منازلهم والعوالی فیأتون فی الغبار یصیبهم الغبار والعرق فیخرج منهم العرق فأتى رسول الله صلى الله علیه وسلم إنسان منهم وهو عندی فقال النبی صلى الله علیه وسلم لو أنكم تطهرتم لیومكم هذا.» [۴۲] ابن حجر، فتح الباری ۲/۳۸۶