حدیث هشتم: فضیلت ساختن مسجد

عثمان بن عفانسروایت کرده است: «سَمِعْتُ النَّبِيَّ جيَقُولُ: مَنْ بَنَى مَسْجِدًا لِلَّهِ بَنَى اللهُ لَهُ فِي الْجَنَّةِ مِثْلَهُ» [۱۵]. «از پیغمبر خدا جشنیدم که می‌فرمود: هر کس مسجدی را برای خداوند بنا کند، خداوند مانند آن‌ را در بهشت برایش بنا می‌کند».

اساس بهره‌مندی از این فضیلت آن است که مسجد خالصانه برای ربّ العالمین و بر مبنا و پایه تقوا و پرهیز از مخالفت فرمان خدا أو جلب خوشنودی او بنیاد نهاده شود. خداوند أمی‌فرمایند: ﴿لَا تَقُمۡ فِيهِ أَبَدٗاۚ لَّمَسۡجِدٌ أُسِّسَ عَلَى ٱلتَّقۡوَىٰ مِنۡ أَوَّلِ يَوۡمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِۚ فِيهِ رِجَالٞ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْۚ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُطَّهِّرِينَ١٠٨﴾[التوبة: ۱۰۸]. «...مسجدی (مانند مسجد قبا) كه از روز نخست بر پایة تقوا بنا گردیده است سزاوار آن است كه در آن برپای ایستی و نماز بگزاری. در آنجا كسانی هستند كه می‌خواهند (جسم و روح) خود را پاكیزه دارند و خداوند هم پاكیزگان را دوست می‌دارد».

کلمه «مِثْلَهُ» در حدیث صفتی برای مصدری محذوف می‌باشد یعنی؛ برای وی بنایی مانند آن را بنا می‌کنند. لفظ «مثل» یعنی؛ همانند و شبیه در کمیّت و کیفیّت. ولی با توجه به فرموده خداوند أکه می‌فرمایند:

﴿وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَا﴾[الأنعام: ۱۶۰]. «هركس كار نیكی انجام دهد (پاداش مضاعف، دست‌كم از دریای جود و كرم خداوند معظّم) ده برابر دارد...».و نیز ﴿لِيُوَفِّيَهُمۡ أُجُورَهُمۡ وَيَزِيدَهُم مِّن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ غَفُورٞ شَكُورٞ٣٠﴾[فاطر: ۳۰]. «تا خداوند اجر‌شان را به تمام و كمال بدهد، و از فضل خود بر پاداش‌شان بیفزاید. چرا كه خدا آمرزگار و سپاسگزار است».به نظر می‌رسد که خداوند أحدّاقل ده خانه با کیفیّت والاتر و زیباتر و عظیم‌تر به وی عطا خواهد کرد. جدای از این فضیلت، این فرموده می‌رساند که ساختن مسجد وسیله داخل شدن به بهشت می‌باشد؛ چرا که لازمه بهره‌مندی از خانه‌های بهشتی داخل شدن به بهشت می‌باشد؛ واحتمال هم دارد مقصود این بوده که خداوند به وی خانه‌ای عطا کرده که از ده خانه بهتر باشد [۱۶].

جدای از این فضایل بنا بر فرموده پیغمبر اکرم جثواب و پاداش هر عبادتی در آن مسجد برای بنیانگزار مسجد نوشته می‌شود بدون اینکه از ثواب عابدان کسر شود، پیامبر جمی‌فرماید: «مَنْ سَنَّ فِي الْإِسْلَامِ سُنَّةً حَسَنَةً، فَعُمِلَ بِهَا بَعْدَهُ، كُتِبَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهَا، وَلَا يَنْقُصُ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْءٌ» [۱۷]«هرکس در اسلام روش نیکی را بنیان نهاد و دیگران به آن عمل نمایند، به اندازه تعداد کسانیکه به آن عمل نموده برایش پاداش نوشته می‌شود؛ بدون اینکه از اجر آنان چیزی کم گردد».

[۱۵] (صحیح): بخاری (ش۴۵۰)/ مسلم (ج۱ص۳۷۸وج۴ص۲۲۷۸)/ ترمذی (ش۳۱۸)/ ابن ماجه (ش۷۳۶) از طریق (عبیدالله الخولانی و محمود بن لبید) روایت کرده‌اند: «أنه سمع عثمان بن عفان يقول عند قول الناس فيه حين بنى مسجد الرسول ج: إنكم أكثرتم وإني سمعت النبي ج يقول: ...». [۱۶] ابن حجر عسقلانی، فتح الباری شرح صحیح البخاری، شماره ۷۵۶. [۱۷] (صحیح): مسلم (ج۴ص۲۰۵۹)/ ترمذی (ش۲۶۷۵)/ نسایی (ش۲۵۵۴)/ ابن ماجه (ش۲۰۳) از طریق (عبد الرحمن بن هلال العبسی والمنذر بن جریر) روایت کرده‌اند: «عن جرير بن عبدالله قال: جاء ناس من الأعراب إلى رسول الله جعليهم الصوف فرأى سوء حالهم قد أصابتهم حاجة، فحث الناس على الصدقة فأبطئوا عنه حتى رئي ذلك في وجهه. قال: ثم إن رجلا من الأنصار جاء بصرة من ورق ثم جاء آخر ثم تتابعوا حتى عرف السرور في وجهه فقال رسول الله ج: من سن في الإسلام سنة حسنة، فعمل بها بعده كتب له مثل أجر من عمل بها ولا ينقص من أجورهم شيء ومن سن في الإسلام سنة سيئة فعمل بها بعده كتب عليه مثل وزر من عمل بها ولا ينقص من أوزارهم شيء».