احکام روزه در کفارهی ظهار
س: شما پیشتر بیان کردید که اگر فرد ظهار کننده در کفارهی ظهار، بردهای را برای آزاد کردن نیافت، در آن صورت باید دو ماه پیاپی و بدون فاصله روزه بگیرد؛ حال سؤال اینجاست که اگر فرد ظهار کننده، ماههای شعبان و رمضان را روزه گرفت، آیا میتواند آنها را به جای روزهی کفارهی ظهار قرار دهد؟
ج: در این صورت نمیتواند روزهی ماه رمضان را به جای روزهی کفارهی ظهارش قرار دهد؛ زیرا بر فرد مسلمان روزهی ماه مبارک رمضان فرض است؛ و فرض بودن روزهی رمضان، به خاطر آن که وی مسلمان است نه به خاطر آن که وی ظهار کننده میباشد. از این رو روزهی رمضان در روزهی کفاره داخل نمیگردد.
س: اگر فرد ظهار کننده ماههای شوّال و ذوالقعده، یا ماههای ذوالقعده و ذوالحجة را به جای روزهی کفارهی ظهارش روزه گرفت، آیا چنین کاری درست است؟
ج: در این صورت نیز برای فرد ظهارکننده جایز نیست که ماههای شوّال و ذوالقعده، و یا ماههای ذوالقعده و ذوالحجۀ را به جای روزهی کفارهی ظهارش قرار دهد؛ زیرا (در شرع مقدس اسلام) از گرفتن روزه در روزهای عید فطر، عید قربان و ایام تشریق نهی شده است؛ از این رو این روزهها (به خاطر پیاپی نبودنشان) نمیتوانند جایگزین واجبِ کامل گردند.
س: اگر فرد ظهار کننده در خلالِ دو ماهی که در آنها روزهی کفاره میگیرد، با همسرش نزدیکی و آمیزش جنسی کرد، در آن صورت حکم آن چیست؟
ج: امام ابوحنیفه /و امام محمد /بر این باورند که اگر فرد ظهارکننده در خلال آن دو ماه، شب هنگام از روی قصد، یا در روز به فراموشی [۸۳]با همسرش نزدیکی و آمیزش جنسی نماید، در آن صورت (روزهایی را که روزه گرفته باطل و بر وی) لازم است که روزه را دوباره از اول شروع کند.
ولی امام ابویوسف /بر آن است که روزهاش را از سر نگیرد و دوباره از اول شروع نکند.
س: اگر فرد ظهار کننده، در خلال دو ماهی که در آنها روزهی کفاره میگیرد، از روی عذر و یا بدون عذر، روزی را روزه نگرفت، در آن صورت حکم آن چیست؟
ج: در این صورت نیز بر وی لازم است تا روزه را دوباره از اول شروع نماید؛ زیرا (خداوند بلند مرتبه میفرماید: «فصیام شهرین متتابعین»؛ «دو ماه پیاپی و بدون فاصله روزه بگیرید». و پُرواضح است که در مسألهی بالا) پیاپی بودن ماهها، از بین رفته است.
[۸۳] نویسندهی کتاب، نسیان و فراموشی را به «روز» مقیّد کرد (و گفت: اگر در روز از روی فراموشی با همسرش نزدیکی و آمیزش کرد)؛ زیرا اگر در روز از روی قصد با همسرش جماع و همبستری نماید، در آن صورت هر سه امام بر این امر اتفاق نظر دارند که باید روزهاش را از سر بگیرد.