آثار صحابه و علمای سلف
اهل حدیث و علمای سلف زیاده‌روی در روایت حدیث را بدون تفکر، اندیشیدن و فهمیدن مکروه می‌دانستند، چون پیامبر ج فرموده: «إیاکم و کثرة الحدیث عنّی، من قال علیّ فلا یقولنّ إلا حقاً أوصدقاً، فمن قال علیّ ما لم اقل فلیتبوأ مقعده من النار» [۳۰]«شما را از زیاد روایت کردن از خودم بر حذر می‌دارم، هر کسی از من روایت می‌کند، به طور درست و صادقانه روایت کند، هر کس از من چیزی را روایت کند که من آن را نگفته باشم، جایگاه خودش را در آتش جهنم آماده کند».
ابن عبدالبر بعد از آنکه چند اثر از علمای سلف در این باره نقل می‌کند، می‌گوید: در این حدیث به خاطر ترس از اینکه تفکر، اندیشیدن و فهمیدن در احادیث رسول الله ج از بین نرود، از زیاده‌روی در روایت حدیث خرده گرفته شده و این عمل مکروه دانسته شده است. [۳۱]
و در جایی دیگر می‌فرماید: اما جمعآوری حدیث بدون تفقه و تدبیر در معنا و مفهوم آن به شیوه‌ای که اکثر اهل زمان ما دچار آن شده‌اند، نزد اهل علم کاری مکروه شمرده می‌شود. [۳۲]
و به همین خاطر است که بعضی می‌گویند:
أنّ من یعمل الحدیث و لایعرف
فیه التأویل کالصیدلانی
کسی که، حدیث جمعآوری و روایت می‌کند ولی در مورد آن تفکر و تعمق نمی‌کند و آن را به خوبی نمی‌فهمند شبیه داروسازی است که از دارویش نفعی نمی‌برد.
[۳۰] حدیث حسن است، احمد (۵ / ۲٩٧) ابن ماجه (۳۵) و غیر آنها. [۳۱] جامع البیان (۲ / ۱۰۲٩). [۳۲] جامع البیان (۲ / ۱۰۲۰).