آثار صحابه و علمای سلف
۱- از ابن مسعودس روایت است که، خداوند نظری به قلوب بندگانش انداخت و قلب محمد ج را بهترین قلب‌ها یافت، و او را به پیامبری مبعوث کرد، سپس نظری به قلوب بندگانش بعد از انتخاب قلب پیامبر انداخت و قلب‌های صحابۀ رسول خدا را بهترین قلب‌ها یافت و آنها را به عنوان یاران پیامبرش و یاری‌دهندۀ دینش برگزید، پس آنچه را که مسلمانان ـ صحابۀ رسول خدا ـ خوب و شایسته می‌دانند، نزد خداوند نیز خوب و شایسته است و آنچه را مسلمانان زشت و ناپسند می‌شمارند، نزد خداوند نیز زشت و ناپسند است. [۸۱]
ابن القیم/ می‌گوید: محال است که حق در میان بهترین قلوب بندگان الهی بعد از پیامبر ج دچار اشتباه شود و تشخیص داده نشود و آیندگان که پس از آنها می‌آیند در تشخیص دادن آن کامیاب شوند.
همچنین، اگر یکی از صحابه فتوایی دهد و بقیه نسبت به آن ساکت باشند، دو حالت دارد: یا آن فتوا را خوب و شایسته داشته‌اند و یا آن را زشت و نادرست، اگر آن را خوب و شایسته دانسته‌اند پس نزد خداوند نیز خوب و شایسته است، ولی اگر آن را زشت و ناپسند دانسته باشند و آن را انکار نکرده باشند، در این حالت قلب‌هایشان، بهترین قلوب بندگان نخواهد بود، و اگر کسی بعد از آنها بیاید و آن فتوای زشت و نادرست را رد کند، بهتر و داناتر از آنها خواهد بود، و این از واضح‌ترین محالات خواهد بود. [۸۲]
۲- از عبدالله بن مسعودس روایت است که، هر کس می‌خواهد دنباله‌روی کند، از یاران رسول خدا ج دنباله‌روی و به آنها اقتدا کند. قلب‌های آنها بهترین قلوب در میان امت، علم‌شان عمیق‌ترین علوم، راه‌شان استوارترین راه و حال و اوضاعشان بهترین وضع‌هاست، قومی بودند که خداوند آنها را به عنوان یارانی برای پیامبرش، و برپاداشتن دینش برگزید، فضیلت و بزرگی آنها را ارج نهید و از راه‌شان پیروی کنید، چون آنها بر راه راست بودند. [۸۳]
ابن القیم/ می‌گوید: امری محال است که خداوند اصابت حق را در احکامات از بهترین قلوب این امت، عالم‌ترین آنها، ساده‌زیست‌ترین و استوارترینشان در پیمودن راه حق، حرام گرداند و آیندگان بعد از آنها را در اصابت به حق توفیق دهد.
۳- از حذیفه بن یمانس روایت است که، ای گروه قاریان از خدا بترسید و راه گذشتگانتان را در پیش بگیرید. قسم به جانم اگر از آنها پیروی کنید در خط هدایت پیش خواهید رفت و اگر از پیروی کردن آنها دست بکشید و به راه‌های راست و چپ کشیده شوید حقیقتاً در گمراهی غیرقابل جبرانی خواهید افتاد. [۸۴]
ابن القیم/ می‌گوید: محال است که خیر و صواب در راهی غیر از راه کسانی باشد که به سوی هر خیری به طور مطلق سبقت گرفته‌اند.
۴- از ابن مسیب روایت است که، مردی را دید که دو رکعت نماز بعد از طلوع فجر را می‌خواند، ولی رکوعش را خیلی طولانی می‌کرد، ابن مسیب آن مرد را از این کار نهی کرد. آن مرد گفت: ای ابو محمد ـ کنیۀ ابن مسیب ـ خداوند بخاطر نماز خواندن مرا عذاب می‌دهد؟ ابن مسیب گفت: خیر، ولی به خاطر مخالفت با سنت تو را عذاب می‌دهد. [۸۵]
۵- و ابن عون می‌گفت: خداوند رحم کند به مردی که ملزم و پیرو احادیث و آثار علما باشد و به آنها راضی شود، اگرچه بر او سنگینی کند و در آن دچار تأخیر و کندی شود. [۸۶]
۶- امام شافعی/ می‌گوید: هر کس آنچه را که جماعت مسلمانان می‌گویند، بگوید، حقیقتاً پیرو و جزو جماعت مسلمانان است و هر کس بر خلاف آنچه که مسلمانان می‌گویند، بگوید، حقیقتاً مخالفت جماعتی را کرده که ملزم به پیروی از آنها بوده، و اشتباه و سهلانگاری در تفرق پیش می‌آید، اما با وجود جماعت مسلمانان، اشتباه و سهلانگاری در معنا و مفهوم، قرآن و سنت رسول خدا روی نخواهد داد. [۸٧]
امام احمد/می‌گوید: اصول اهل سنت و جماعت نزد ما، شامل دست گرفتن به آنچه که صحابۀ رسول خدا ج بر آن بودند، پیروی از آنها و ترک بدعت‌هاست و تمام بدعت‌ها گمراهی‌اند. [۸۸]
٧- ابوالحسن بربهاری می‌گوید: بدان که اسلام هیچکسی تا زمانی که مطیع، صادق و تسلیم واقعی اسلام نباشد کامل نمی‌شود، کسی که گمان کند، صحابۀ رسول خدا ج در امور دین برای ما کافی نیستند و مقداری از مسائل مربوط به دین هنوز بیان نشده و مانده است، صحابه را تکذیب کرده و به آنها افتراء بسته و بدگویی کرده، و چنین شخصی متبدع و گمراه است و چیزی را در اسلام به وجود آورده که جزو آن نیست. [۸٩]
و اسلاممان کامل و تمام نمی‌شود، تا زمانی که در عقیده، شریعت و اخلاق از گذشتگان صادقمان پیروی نکنیم، و اینکه ادعا کنیم، ما بر قرآن و سنت قرار داریم و بس، کافی نیست، بلکه باید قرآن و سنت را بر حسب فهم و برداشت آنها بفهمیم.
[۸۱] سندش حسن است، احمد (۱/۳٧٩)، ابوداود طیالسی (۳۶۰۰) و شیخ احمد شاکر نیز سندش را صحیح دانسته است. [۸۲] أعلام الموقعین (۴/۱۳۸). [۸۳] حدیث حسن است، ابن عبدالبر (۱۸۱۰)، ابن القیم در أعلام الموقعین (۴/۱۳٩) آن را به امام احمد نسبت داده، و در الحلیة (۱/۳۰۵ و ۳۰۶) از قول ابن عمرسنیز روایتی بر همین منوال وجود دارد. [۸۴] بخاری (۱۳/۲۵۰) و ابن عبدالبر (۱۸۰٩). [۸۵] روایت بیهقی، و شیخ الآلبانی در الإرواء الغلیل (۲/۲۳۶) آن را صحیح دانسته است. [۸۶] ابن بطة در الإبانة (۲٩۱). متأسفانه امروزه می‌شنویم که بعضی می‌گویند : راه سلف، راه طولانی و خسته‌کننده‌ای است، پس کی حکومت اسلامی را برپا می‌کنیم! سبحان الله (تشابهت قلوبهم). [۸٧] الرسالة (ص ۴٧۵-۴٧۶). [۸۸] اصول السنة، امام احمد، (ص ۲۵-۳۰). [۸٩] شرح السنة (ص ٧۰).