پیروی از کتاب، سنت و فهم سلف صالح

دلایل از سنت نبوی

۱- فرمودۀ رسول الله ج در مورد فرقۀ ناجیه: «هی ما أنا علیه الیوم و أصحابی»: «فرقه ناجیه، فرقه‌ای است بر آنچه که من و اصحابم امروز بر آن هستیم، قرار داشته باشد». [٧۵]

۲- فرمودۀ رسول خدا ج: «و هر که از شما زنده بماند، بزودی شاهد اختلافات زیادی خواهد بود، پس بر شما پیروی از طریقۀ من و طریقۀ خلفای راشدین واجب است، و آن را محکم بگیرید». [٧۶]

ابن القیم/ می‌گوید: پیامبر سنت و طریقۀ خلفای راشدین را همراه سنت خودش آورده، و همچنانکه امر به پیروی از سنت خودش را کرده، به پیروی از سنت و طریقۀ خلفای راشدین نیز دستور فرموده است، و تا حدی در این مورد مبالغه کرده، که به گزیدن آن با دندان‌های آسیایی توصیه کرده، و این نشانگر لزوم پیروی کردن از آنچه که بر آن فتوا داده‌اند و یا آن را به عنوان روش و طریقۀ عبودیت برای امت به ودیعه گذاشته‌اند، است اگرچه پیامبر ج نیز به آن دستور نداده باشد، و این شامل پیروی کردن از فتوای همگی آنها است، زیرا در این حدیث اشاره به سنت خلفای راشدین شده و واضح و آشکار است که آنها همگی در یک زمان خلیفه نبوده‌اند تا یک روش و طریقه را با هم بنیان‌گذاری کنند، بلکه هر کدام از آنها در زمان خاصی خلیفه بوده و فتوا و دستورات مختلفی را صادر کرده که جمع همگی آنها به عنوان سنت خلفای راشدین محسوب می‌شود. [٧٧]

۳- از حذیفه بن یمانس روایت است که، رسول خدا ج فرمودند: «به دو نفر بعد از من ابوبکر و عمر اقتدا کنید و از آنها پیروی نمائید، و بر راه عمار طی طریق نمایید و به عهد و پیمان ابن أم عبد ـ عبدالله بن مسعود ـ چنگ زنید و دست گیرید». [٧۸]

۴- از عبدالله بن حنطب روایت است که، پیامبر ج ابوبکر و عمر را دید و فرمود: این دو تا گوش و چشمند. [٧٩]

ابن القیم/ می‌گوید: یعنی: ابوبکر و عمر به منزلۀ گوش و چشم برای من هستند. یا آنها به منزلۀ گوش و چشم برای دینند. و محال است که گوش و چشم دین از پیدا کردن و راه‌یابی به صواب بازمانند و به وسیلۀ چیز دیگری صواب را یافت.

۵- از ابی قتاده روایت است که، پیامبر ج فرمودند: «اگر قوم ـ صحابه ـ از ابوبکر و عمر پیروی کنند، هدایت می‌شوند». [۸۰]

ابن القیم/ می‌گوید: پیامبر هدایت قوم را در گرو پیروی و اطاعت از ابوبکر و عمر قرار داده است، و گمان شود که آن دو در حکمی به خطا فتوا دهند ولی آیندگان در مورد همان حکم به صواب فتوا دهند، هدایت نسبت به آن حکم در عدم پیروی از ابوبکر و عمر قرار دارد! بسی جای تعجب است.

[٧۵] حدیث صحیح است. و اصحاب سنن به غیر از نسائی آن را روایت کرده‌اند، و امام احمد و غیر او هم از راه‌های زیادی آن را روایت کرده‌اند. برای آگاهی بیشتر به سلسلة أحادیث الصیحیة تألیف شیخ الآلبانی (۲۰۳، ۲۰۴، ۴۱٩۲) مراجعه کنید. [٧۶] حدیث صحیح است، مسند احمد (۴/۱۲۶)، ابوداود (۴۶۰٧)، ترمذی (۲۶٧۶)، ابن ماجه (۴۴) و غیره و شیخ الآلبانی در کتاب السنة ابن أبی عاصم (۲٧) آن را صحیح دانسته است. [٧٧] أعلام الموقعین (۴/۱۴۰). [٧۸] حدیث صحیح است. ترمذی (۴۰٧۵). [٧٩] حدیث صحیح است، ترمذی (۳٩۳۵)، حاکم (۳/۶٩). [۸۰] مسلم.