نماز يا ركن دوم از اركان اسلام:
بدان که نماز رکن دوم اسلام است، و در یک شبانه روز پنج بار نماز بر مسلمان فرض است، تا بدینوسیله ارتباط مسلمان با پروردگارش به صورت مستمر دوام داشته، و با خداى خویش راز و نیاز نماید و تا اینکه به وسیله آن از ارتکاب فحشاء و منکر مصئون و محفوظ بماند، و راحت نفسى و سعادت دنیوى و اخروى نصیبش گردد.
براى اداى نماز خداوند طهارت را فرض گردانده تا مسلمان بدن، لباس و مکان نماز را پاک سازد و نه تنها جسم خود را پاک نماید بلکه دل و دماغ خود را از همه پلیدیهاى غیرحسى پاک سازد، نماز رکن دین و بعد از کلمه شهادت از ارکان مهم میباشد و بر مسلمان لازم است که از ابتداى بلوغ تا وقت مرگ آن را به صورت مستمر انجام دهد. و باید که اولاد خود را هنگامی که به سن هفت سالگى برسند به اداى نماز عادت دهند خداوند میفرماید:
﴿إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ كَانَتۡ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ كِتَٰبٗا مَّوۡقُوتٗا ١٠٣﴾[النساء: ۱۰۳].
«بیگمان نماز بر مؤمنان فرض و دارای اوقات معلوم و معیّن است».
هر آینه نماز بر مسلمانان در وقت معین فرض شده است. و الله تعالى مىفرماید:
﴿وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ حُنَفَآءَ وَيُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُواْ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَذَٰلِكَ دِينُ ٱلۡقَيِّمَةِ ٥﴾[البينة: ۵].
«در حالی که جز این بدیشان دستور داده نشده است که مخلصانه و حقگرایانه خدای را بپرستند و تنها شریعت او را آئین (خود) بدانند، و نماز را چنانکه باید بخوانند، و زکات را (به تمام و کمال) بپردازند. آئین راستین و ارزشمند این است و بس».
معناى اجمالى آیات:
آیه اول، این مطلب را میرساند که نماز فریضه حتمى بوده و بر مؤمنان لازم است که آن را ادا نمایند، و در آیه دوم آمده است که خداوند مردم را براى این آفریده است تا آنها او را عبادت نمایند و فقط به عبادت او مشغول باشند و در عمل خویش اخلاص نمایند، و زکات را به مستحقین بدهند، و نماز در همه احوال و حتى درحال خوف و مرض نیز واجب بود، و مطابق به توان و استطاعت خویش آن را ادا مینماید ایستاده یا نشسته و یا به پهلو، اگر قدرت این را هم نداشت به اشاره نماز میخواند رسول اکرم (ج) میفرماید: کسیکه نماز نمیخواند مسلمان نیست «العهد الذي بيننا وبينهم الصلاة، فمن تركها فقد كفر».
«پیمان میان ما و آنها نماز است، پس کسیکه آن را ترک مینماید به تحقیق کافر شده است».
ونمازهاى پنجگانه عبارتاند از:
نماز بامداد (فجر)، ظهر، عصر، شام و خفتن، وقت نماز صبح از پدیدار شدن صبح صادق آغاز تا طلوع آفتاب ادامه مییابد، و نماز ظهر از زوال آفتاب شروع تا زمانی که امتداد سایه هر چیز دو برابرش میشود ادامه مىیابد، و نماز عصر از نهایت وقت ظهر شروع و تا زرد شدن و غروب آفتاب ادمه مىیابد و نماز مغرب از غروب آفتاب آغاز و تا پنهان شدن شفق دوم ادامه مییابد و اما اداى آن نباید تا آخر وقت آن به تأخیر انداخته شود، و نماز عشاء (خفتن) مسلمانى که بدون کدام مانع یا عذر شرعی وقت نماز خود را از وقت معین آن به تعویق مىاندازد مرتکب گناه شده باید توبه نماید؛ زیرا خداوند میفرماید:
﴿فَوَيۡلٞ لِّلۡمُصَلِّينَ ٤ ٱلَّذِينَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ ٥﴾[الماعون: ۴-۵].
«واى برآن نماز گذاران که آنها از نماز خود غفلت مىورزند».